Bardzo dobrze napisana książka popularnonaukowa prezentująca najnowsze badania nad kształtowaniem się nawyków i metodami ich zmiany. Sprawa to ważna, bo nawyki wpływają w olbrzymim stopniu na nasze życie, poza tym są one często zupełnie nieświadome. Na dodatek, mamy wiele szkodliwych przyzwyczajeń a ich pozbycie się bardzo ułatwiło by nam życie.
Kluczowe jest tu odkrycie, że nawyk może być przedstawiony jako triada: wskazówka, zwyczaj, nagroda. Znajomość owej triady może być szczególnie ważna dla tych, którzy chcą wypracować nowe nawyki, na przykład codzienne bieganie.
Z drugiej strony badania pokazują, iż raz utrwalone nawyki nigdy w pełni nie znikają, niemniej można je 'przykryć' nowymi: wiedza to bardzo ważna dla tych, co chcą zmienić szkodliwe przyzwyczajenia. Autor dokładnie przedstawia mechanizm owego przykrycia: fascynująca jest szczegółowo opisana historia zmiany nawyku obgryzania paznokci u Mandy; pokazuje ona, że zmiana szkodliwego zwyczaju nie musi być tak trudna, jeśli się wie o co chodzi.
To jeszcze nie wszystko, mówi autor, aby zmienić szczególnie głęboko utrwalone nawyki (na przykład nałogi), potrzebna jest wiara, że zmiana może się udać, ważne też wsparcie grupy, która ową wiarę podtrzymuje, przykładem program AA dla trzeźwiejących alkoholików.
Druga część książki, w której autor mówi o nawykach w organizacjach, odbiega bardzo poziomem od doskonałej części pierwszej, mamy tam bowiem zbiór historii o różnych firmach, w których zmiana zachowania pracowników przyczyniła się do sukcesu firmy. Niemniej związek owych historii z nawykami jest luźny, nie wiadomo czy niosą one jakieś ogólne przesłanie, bo każdy przykład jest specyficzny. Niektóre przykłady są wręcz niesmaczne gdy autor np. zachwyca się umiejętnościami analityków danych. którzy są w stanie przewidzieć z wyprzedzeniem zmiany popytu klientów. Ta część przypomina typową książkę o biznesie, pełną optymistycznych przykładów i nieprezentującą żadnej ogólnie akceptowanej wiedzy.
Zacząłem książkę słuchać w postaci audiobooka dobrze czytanego przez Leszka Filipowicza, ale słuchało się ciężko, lepiej jednak czytać, bo za dużo tam ważnych treści, poza tym można przeskoczyć niekończące się i niezbyt interesujące rozdziały o biznesie.
Bardzo polecam pierwszą część książki wszystkim, którzy chcą wypracować nowe nawyki albo pragną skończyć ze starymi, szkodliwymi przyzwyczajeniami.