Życie Sus recenzja

„Życie Sus” Jonasa T. Bengtssona nie jest nowatorska w swej wymowie, a po raz kolejny ukazuje kobietę jako jednostkę niepokorną, będącą na bakier z normami, ale silną. Na okładce mamy porównanie do Pippi Pończoszanki, a mnie po lekturze Bengtssona Sus skojarzyła się z Lisbet Larssona, jako jej młodsze, jeszcze słodkie wcielenie. Skandynawowie nie budują nowoczesnego wzorca romantycznego, zagubionego acz pięknego dziewczątka, wolą opierać kobiecą siłę na doświadczeniach najczęściej traumatycznych, w dodatku pozostawiając je bez opieki, dając wolność i pozorną możliwość wyboru w świecie rządzącym się twardymi prawami mężczyzn. I jakie to stwarza im możliwości wyboru?

W książce Bengtssona dostajemy brutalny opis życia dziewiętnastolatki z blokowiska. Trudy jej życia w patologicznej rodzinie, poniewieranie się po ośrodkach i walka o przetrwanie jako młodej dorosłej nie wydają się być odosobnionym przypadkiem. To nie jedna na milion, a jedna z miliona zaniedbanych dzieciaków, które nie potrafią znaleźć innej drogi w życiu, jak powielanie utartych szlaków.
Kotek będzie odzwierciedleniem niemej, bezradnej wobec okrucieństwa silniejszego ofiarą. Podobnie jak dziecko. Ale gdy dziecko zabija zwierzątko z ofiary przeobraża się w kata. Czy dokonując takiego czynu będzie umiało się na tym zatrzymać?

Historia jest prosta, opowiedziana bez upiększeń przy pomocy krótkich rozdzialików i równie krótkich zdań budujących klimat rozrachunku dziewczyny z katem. Wszystko ma znaczenie i zmierza do finału, który nie tylko dziewczyna projektuje sobie w zamyśle, ale również czytelnik zaczyna wizualizować końcowe sceny, jak przypuszcza, że mogą potoczyć się wypadki. Wydaje mi się, że właśnie w tym tkwi moc Autora, iż potrafi rozbudzić w nas wyobrażenie tego co ma się zdarzyć. Za pomocą subtelnych wskazówek, krótkich, rwanych opisów z przeszłości dziewczyny daje nam do ręki broń, którą chętnie wycelujemy w niespodziewającego się tego człowieka. Myślę, że zanim zrobi to Sus, a nawet na długo przed tym, zrobią to czytający jej historię.

Prosto, dobitnie i sugestywnie, tak jest opowiedziane "Życie Sus". Może wywołać różne emocje, w zależności od doświadczeń danego czytelnika. Treść może uwierać, powodować poważny dyskomfort psychiczny, a nawet odrzucać do tego stopnia, że niektórzy zaniechają dokończenia lektury. Ale to jest bardzo prawdziwa opowieść, tak samo jak realna jest jej bohaterka. Obok niejednej takiej Sus przeszliśmy obojętnie w swoim życiu i nawet nie zdajemy sobie sprawy z jakimi dramatami walczą na co dzień nastolatkowie.
Musze przyznać, ze sam Bengtsson zaintrygował mnie na tyle, że będę poszukiwać innych jego książek. Przypuszczam, że każda z jego lektur będzie nacechowana ponadczasowym przesłaniem. Przecież historia Sus to historia milionów młodych w całym zachodnim świecie mająca miejsce nie tylko dziś, równie dobrze może być odbiciem zdarzeń sprzed czterdziestu lat.