Wchodzi koń do baru recenzja

Ta cienka książeczka autorstwa jednego z najwybitniejszych pisarzy izraelskich ma prostą fabułę. Oto stary emerytowany komik imieniem Dowale, ledwo wiążący koniec z końcem i żyjący ze stand-upów zaprasza na swój występ kolegę z nastoletniej młodości. Przedstawienie, które miało być kolejną chałturą, bardzo szybko staje się mało śmieszne, raczej tragiczne. Dowale opowiada ze szczegółami o najbardziej traumatycznym momencie swojego życia; miał wówczas czternaście lat i zachował się nienajlepiej. Szczerze mówi o swoim strachu i upokorzeniu, o ciągnącym się latami poczuciu winy.

Mamy zatem do czynienia z bolesnym rozliczeniem się artysty estradowego z życiem, do bólu szczerym i wcale nieśmiesznym (chociaż są i dowcipy; może najlepszy ten o facecie, psie i kozie na bezludnej wyspie). Prawdopodobnie chodzi tu pewien przekaz dla zaproszonego kolegi, ale ten psychologiczny striptiz działa na publiczność jak emocjonalne uderzenie w twarz. Także na kolegę, który jest narratorem książki i od lat tkwi w uczuciowym letargu: „Jak to się stało, że jego ekstatyczna paplanina i irytujące dowcipy podziałały na mnie niczym stroboskopowe lampy na epileptyka, rzucając mnie raz po raz z powrotem ku sobie, ku własnemu życiu?” No cóż, komik na scenie potrafi swoją traumę wykrzyczeć, wyartykułować, po czymś takim jest mu lżej. Jego kolega, który z pozoru ma lepsze życie, dusi w sobie swoją tragedię i jest z tego powodu bardzo nieszczęśliwy. Ale występ komika pomaga: „on, w jego stanie, ostatecznie uczynił dla mnie to, czego nie zrobiły wszystkie przeczytane książki, wszystkie obejrzane filmy i wszelkie próby pocieszenia oferowane przez przyjaciół i krewnych w ciągu ostatnich trzech lat?”

Znajdziemy też w książce ciekawe odniesienia do sytuacji politycznej w Izraelu, państwie w stanie półwojny z ciągłymi napięciami na tle etnicznym.

Napisane to znakomicie formalnie, z klasyczną jednością miejsca czasu i akcji, ale mam z Grosmanem pewien kłopot, nie bardzo mnie przekonał, niezbyt go przeżyłem, czasami mi się tak zdarza ze świetną epiką, przechodzę obok (jak piłkarz obok meczu), mimo że to proza najwyższych lotów.