Dzieci Sybiru recenzja

Dziennikarka i autorka opowiadań i reportaży Agnieszka Lewandowska-Kąkol w swojej twórczości opisuje historie Polaków zamieszkujących przed II wojną światową Kresy Wschodnie. Książka „Dzieci Sybiru” jest zbiorem jedenastu opowiadań przedstawiających historię jedenastu rodzin wywiezionych z tych terenów w głąb Rosji .

Powstała ona na podstawie rozmów z żyjącymi członkami zesłanych rodzin, wywiadów z takimi osobami dostępnych w Archiwum Muzeum II wojny światowej oraz książek opisujących wspomnienia z tego okresu. Każda z tych historii to materiał na osobną książkę, ale na napisanie wspomnień zdecydowali się : John Roy-Wojciechowski („Polski Nowozelandczyk. Nadzwyczajna historia życia dziecka z Polesia”), Stanisław Popka („Naznaczony Syberią”) i Alicja Kuchcińska-Sussens („Dziki świat”).

Zsyłki miały miejsce po wybuchu II wojny i zajęciu tych terenów przez wojska radzieckie w wyniku porozumienia z Niemcami, więc większość historii miało miejsce w 1940 roku, ale pojedyncze przypadki dotyczą wydarzeń z 1949 i 1950. Początek każdej historii to wejście do domu rosyjskich żołnierzy i rozkaz niemalże natychmiastowego go opuszczenia domu. Często w tym domu była jedynie matka z kilkorgiem dzieci w różnym wieku, czasem w zaawansowanej ciąży. Cel podróży poznawali dopiero po wielotygodniowej podróży w nieludzkich warunkach. Miejscem zsyłki był najczęściej Kazachstan, ale też Syberia, Republika Komi, Ałamzaj w okręgu irkuckim czy Wołogda.

W reporterski sposób autorka przedstawia przeżycia wówczas małych dzieci związane z podróżą i życiem w bardzo trudnych. W każdych wspomnieniach przewija się głód, zimno, robactwo i ciężka praca dorosłych i starszych dzieci powodujące często choroby i śmierć. Autorka w pozostawia te wypowiedzi bez komentarzy.

Amnestia w 1942 roku i powstanie armii Andersa to kolejne wędrówki. Nierzadko już tylko osieroconych dzieci.

Mimo trudnej drogi jaką przebyli i ciężkich doświadczeń, które pozostawiły ślady na zdrowiu fizycznym i psychicznym i prawie wszyscy bohaterowie tych historii zdobyli zawód, wykształcenie. Niektórzy wrócili do Polski, inni zostali tam, gdzie wojenne losy ich zaprowadziły.

Losy tych kilku rodzin pozwalają czytelnikom zrozumieć co działo się na tych terenach w okresie wojny. Dzięki takim relacjom wzbogacamy wiedzę o tragicznej historii Polaków.

Książka napisana jest językiem zrozumiałym dla każdego czytelnika. Opisy wzbogacają zdjęcia rodzinne, fotografie członków rodziny, przyjaciół z różnych okresów życia bohatera danej historii, są też zdjęcia miejscowości.

Czytane historie wywołują różne emocje i skłaniają do przemyśleń nad granicami ludzkiej wytrzymałości. Ale też siłą więzów rodzinnych. Nierzadko rozdzielane rodzeństwa (na przykład względu na wiek) nawet wiele lat po wojnie poszukiwały się po całym świecie.

Książka ma nie tylko walory dotyczące edukacji historycznej, ale i geograficznej. Atutem są dokładne dane dotyczące położenia rodzinnych domów, tras podróży, miejsc zsyłki, a także dokładne, obrazowe opisy warunków życia, miejscowej ludności i jej stosunku do przybyszy.