Zugzwang recenzja

Thriller polityczny zacznijmy od tytułu. Zugzwang (z niem. Zug -ruch i Zwang – przymus) jest terminem szachowym. W rozgrywkach szachowych terminem tym określa się sytuację bez wyjścia, w którym znalazł się gracz. Każdy ruch, który może wykonać gracz, zawsze osłabia jego pozycję. Jednym z wątków powieści jest rozgrywka szachowa, a także turniej szachowy. Według mnie autor pragnął skonstruować tę powieść jak rozgrywkę szachową, gdzie bohaterowie postawieni są właśnie w takiej sytuacji, określanej w rozgrywce szachowej terminem Zugzwang. Zresztą przez całą powieść toczy się korespondencyjna rozgrywka szachowa pomiędzy dwoma bohaterami powieści.

Autor jest Irlandczykiem, natomiast akcję swojej powieści umieścił w Petersburgu, w przededniu I wojny światowej, w 1914. W mieście jest niespokojnie, z jednej strony coraz silniejsi bolszewicy, z drugiej służby cara, też wewnętrznie skonfliktowane. Zaskoczyło mnie, że głównymi bohaterami powieści są polscy Żydzi, pochodzący z biednych rejonów Polski. Część z nich odniosła sukces i zalicza się do petersburskiej socjety. Do tego grona zalicza się sławny psychoanalityk Otto Spethemann i jego przyjaciel, znany skrzypek Kopelson, a także wybitny szachista Rozental. Niestety nie wszyscy mieli tyle szczęścia i ci najbiedniejsi dołączają często do bolszewików lub anarchistów. Jedynymi Rosjanami, oprócz funkcjonariuszy służb cara jest Anna Pietrowa i jej mąż.

Powieść rozpoczyna się morderstwem Yestrebowa. Śledztwo prowadzi inspektor Lychey. W śledztwo zostaje wmieszany psychoanalityk Otto. Kapelson przyprowadza do Otta mistrza szachowego Rozentala, który ma problemy z psychiką i prosi o pomoc. Rozental przyjechał do Petersburga na turniej szachowy, a Kopelson marzy, aby po raz pierwszy ten turniej wygrał polski Żyd. Otto próbuje pomóc szachiście. Oprócz tego mamy romans, wątek szpiegowski i i rozgrywki polityczne. W pewnym momencie mamy powieść akcji, z pościgami i strzelaniną. Jednocześnie przez całą powieść śledzimy kolejne ruchy w partii szachów pomiędzy Ottem i Kopelsonem. Jeżeli ktoś lubi szachy, może być ten wątek interesujący. Powstała powieść powieści sensacyjno – szpiegowska z wątkami obyczajowymi i romansem na tle historycznym. Nie jest to zła powieść, ale czasami mniej znaczy lepiej. Niestety taką ilość wątków, autor nie podźwignął.