Cygan to cygan recenzja

Lidia Ostałowska Cygan to Cygan,

po raz pierwszy wydana w roku 2000. Następnie w 2012 roku uzupełniona o dodatkowy rozdział Postscriptum o Aborygenach, przy okazji pokazuje jak ewoluują słowa określające mniejszość etniczną. W reportażach pisanych do roku 2000 występują Cyganie, w dopisanym do kolejnego wydania Postscriptum autorka pisze już o swoich bohaterach jako o Romach. Jedni uznają określenie Cygan za pejoratywne, dla innych tylko słowo Rom jest jedynym właściwym, wyrażeniem politycznie poprawnym.

Romowie są najliczniejszą mniejszością etniczną w Europie, żyje ich tutaj około dwunastu milionów, ludzi wywodzących się z grup o odmiennych tradycjach, wyznających różne religie, mówiących różnymi dialektami.

Limalo, kiedyś żył w taborze, obecnie ma pod Warszawą willę z wieżyczką, w której chętnie gości wszystkich uchodźców.

Kiedy w węgierskiej Kolonii Wapiennej Imre traci babcię, ta zaczyna śnić się mu po nocach, jakby chciała porozmawiać. Imre kupuje kwiaty i biegnie potowarzyszyć jej na cmentarzu.

W Sliwen we wschodniej Bułgarii jest cygański kwartał, częściowo ogrodzony murami podzielony na części. Getto. Mieszkają w nim prawosławni Cyganie bułgarscy i wyznający islam Cyganie tureccy. Obok żyją jeszcze Cyganie Goli, najniżej znajdujący się w hierarchii, wyrzutkowie.

Więzienie w bułgarskim Łoweczu. Cele wypełniają w większości Cyganie. Siedzą tam czasem całymi rodzinami. Dziadek, ojciec, synowie, wnuki.

Macedonia. Naród cygański uznano i wymieniono w konstytucji kraju. Są jego współgospodarzami, mają swoje partie, prawo do oświaty, wydawnictwa, telewizję. I kłopot z uchodźcami.

W czeskim Becovie zbudowano mur. Żeby Czechom mieszkało się lepiej z sąsiadami Cyganami.

Badzio z rodziną jechał trzy dni ze Słowacji do Anglii, w poszukiwaniu swojego eldorado. Został aresztowany i czeka na deportację.

Polska. Rachy pamięta życie w taborze. Wraz z innymi taborami spotykali się na wesela, na sądy, na swaty. Żyło się w swoim świecie.

Bohaterów i ich osobistych historii przewija się w kolejnych rozdziałach jeszcze więcej.

Cygan to Cygan to kilka zupełnie niezależnych od siebie historii, składających się na cykl mini reportaży obrazujących życie mniejszości romskiej w różnych krajach Europy, w którym każdy rozdział jest zamkniętą tematycznie całością.

Napisane zostały w czasach kiedy o społeczności romskiej, mam wrażenie, było dużo głośniej niż teraz. Minęły lata i Europa stanęła przed innymi problemami, musiała radzić sobie z dużą ilością kolejnych uchodźców napływających z innych krajów pozaeuropejskich. O problemach dotyczących Romów przestało się słyszeć. Ciekawa jestem, jak po dwudziestu latach od napisania książki, kształtuje się obecna sytuacja mniejszości romskiej w krajach przez autorkę wymienianych? Czy państwa, o których mowa w reportażu, poradziły sobie w z dotyczącymi Romów zagadnieniami społecznymi, socjalnymi, integracyjnymi i problematyką społecznej marginalizacji?