Pypcie na języku recenzja

Filolog z Krakowa, długoletni sekretarz Wisławy Szymborskiej, wydał zbiór felietonów na temat języka polskiego pisanych pierwotnie dla krakowskiego wydania GW. To miła, elegancka książka, w takim starym krakowskim stylu, napisana z klasą, pewnym dystansem do świata i ludzi i dyskretnym poczuciem humoru. Przychodzi na myśl profesor Tutka (ktoś go jeszcze pamięta?) czy Kabaret Starszych Panów. Poza tym ma Rusinek absolutny słuch językowy, tropi paradoksy, błędy, dziwne skojarzenia z nieomylnym wyczuciem.

Z wielkim humorem pisze autor o naszej radosnej twórczości ogłoszeniowej. Nie mogę nie przytoczyć tu jednego cytatu, który wprawił mnie w wielkie rozbawienie, oto napis na drzwiach toalety: „Toaleta nieczynna. Proszę załatwiać się na własną rękę.” Przytacza też nazwę wrocławskiej przychodni dentystycznej: 'Dent worry' (widziałem ten szyld na własne oczy!). Mogę jeszcze dorzucić, że kiedyś we Wrocławiu działał 'Pub piwny'.

Boleje Rusinek na zalewem anglicyzmów, które zamiast ubogacać (słowo, którego nie znoszę, Rusinek zresztą też), psują nasz język. Na przykład w biurze podróży nikt nie powie o 'celu wycieczki', każdy mówi o 'destynacji'. Już nie wspomnę o zalewie anglicyzmów w mediach społecznościowych. Ale to chyba proces nieodwracalny niestety.

Uderza też autor w tony poważniejsze, gdy analizuje zwrot 'Polacy gorszego sortu' i jego konsekwencje. Odsyłam do świetnego felietonu na ten temat.

Książka jest nierówna, obok felietonów znakomitych trafiają się słabe, nudne, które błyskawicznie uciekają z pamięci. I tak felieton poświęcony słowotwórczej inwencji związanej z piciem alkoholu, moim zdaniem jest zbyt powierzchowny, zresztą na tym polu trudno dorównać Tuwimowi. To samo mogę powiedzieć o artykule omawiającym radosną twórczość komentatorów sportowych, zabrakło mi na przykład nieśmiertelnej frazy niezapomnianego Bohdana Tomaszewskiego: „Szurkowski to cudowne dziecko dwóch pedałów”.

Mimo tych zastrzeżeń uważam, że Rusinek umie pisać o naszej mowie ciekawie i lekko, co wcale nie jest łatwe. To dla mnie naturalny następca prof. Bralczyka i Miodka na polu popularyzacji wiedzy o języku. Świetnym przykładem wartości książki jest dla mnie to, że po przeczytaniu zacząłem zwracać większą uwagę na to, co mówią ludzie wokół mnie. I oto ostatnio na jakimś zebraniu dwie osoby użyły słowa 'fokusuję się', brr... cóż za okropny anglicyzm... Co, już nasze 'koncentruję się', nie pasuje?