Dallas '63 recenzja

Mój apetyt na wydaną w zeszłym roku książkę Stephena Kinga rósł przez długi okres czasu, zanim nareszcie udało mi się ją wypożyczyć z biblioteki, ale moja cierpliwość została solidnie wynagrodzona rewelacyjną i długą lekturą. Tym razem pisarz ochrzczony mianem mistrza grozy odsuwa na bok owy wizerunek i daje nam powieść budującą napięcie w inny sposób niż zwykł dotychczas. Na warsztat pisarski wziął tym razem jedno z najważniejszych i bulwersujących wydarzeń w historii Stanów Zjednoczonych.

W Dallas '63 zostałam przeniesiona w dwa światy. Pierwszy to szara rzeczywistość rozczarowanego życiem nauczyciela języka angielskiego żyjącego we współczesności - Jake'a Eppinga. Drugi świat to lata 60. Ameryki. W jaki sposób określona przeszłość i teraźniejszość zostały połączone ze sobą i dlaczego akurat lata 60.?

Gdy Jake pewnego wieczoru przybywa na spotkanie ze znajomym, nie może uwierzyć w widok - Al jest starszy i schorowany, zupełnie nie przypomina samego siebie z tego samego dnia. Rozwiązanie zagadki jest niesamowite - Al spędził kilkanaście lat w latach 60., podczas gdy we współczesności od czasu jego eskapady do powrotu minęły... dwie minuty. To tylko jedna z reguł rządzących tajemniczym portalem znajdującym się na zapleczu baru. Umierający Al wyznacza Jake'owi odpowiedzialną misję - ma cofnąć się w czasie, przechodząc przez przejście, i uniemożliwić Oswaldowi zamordowanie prezydenta Kennedy'ego w 1963 roku. Jake zgadza się na brzmiące szaleńczo zadanie także z osobistych pobudek, gdyż nie zamierza on uratować tylko prezydenta. Wysłannik będzie miał dużo czasu na zaaklimatyzowanie się w nowej rzeczywistości bez nowoczesnych technologii i udogodnień, ponieważ niezwykłe schody prowadzą tylko w jeden dzień roku 1958. To druga twarda reguła. Jaka jest kolejna i jak może być ważna? Tego nie wyjawię.

Stephen King ponownie dał popis swojego gawędziarskiego i swobodnego stylu, odwzorowując klimat i realia lat 60. w taki sposób, że miałam wrażenie, że naprawdę spędził tam życie i wszystkiego doświadczył na własnej skórze. Tym bardziej, że narratorem opowieści jest Jake - narracja pierwszoosobowa świetnie wpłynęła na uwiarygodnienie całej ekspedycji, pozwoliła wyrazić głębiej emocje, rozterki nad celem, których nie było mało i wcielić się autorowi w Jake'a. Pisarz nie idealizuje absolutnie lat 60., mimo swojej subiektywności oddaje w pełni charakter ówczesnej Ameryki. Oprócz obserwacji spostrzeżonych przez podróżnika, skupienia się na śledzeniu zamachowca i zabójstwie Kennedy'ego pojawiają się też dygresje m.in. na temat segregacji rasowej, wzmacnia to sugestywnymi opisami sytuacji, które dotykają tego poważnego problemu. Nie unika przedstawiania marginesu społecznego oraz ubogich warstw społecznych, na światło dzienne pozwala wypłynąć także najistotniejszym ówczesnym problemom politycznym, które spędzały sen z powiek zaangażowanym obywatelom.

Uwielbiam ową wielowątkowość i wielowymiarowość powieści Kinga. Wątki poboczne w Dallas '63 są interesujące i nie są zapełniaczami, wprowadzane postacie przez ich podejście do życia przybliżają także konwenanse obyczajowe lat 60. Są fascynującą obudową dla głównego wątku powieści. Nie potrafię sobie wyobrazić tej książki bez tej całej barwnej otoczki i zindywidualizowanych postaci, które w większości przecież były duchowym wsparciem dla Jake'a, mimo, że nie znały jego prawdziwego celu, ba, nawet imienia. Uchylę rąbka tajemnicy - pojawia się także kobieta, również zawiedziona swoim dotychczasowym życiem. W jaki sposób los połączy Sadie i Jake'a?

Kto z nas nie chciałby przenieść się w czasie i zakosztować innego życia, zobaczyć to, co przeminęło bezpowrotnie? Jake otrzymuje od życia taką szansę. Niestety nie są to beztroskie wakacje i ucieczka od borykania się z problemami codzienności. Został przecież obarczony odpowiedzialnym zadaniem, do wykonania którego potrzeba nie lada odwagi, samozaparcia i szczegółowego planowania. Czy zwykłemu nauczycielowi angielskiego, który nie wyróżniał się żadnymi cechami spośród swojego pierwotnego otoczenia, uda się wypełnić misję?

Motyw podróży w czasie wydaje się być banalny i oklepany, lecz literackim i nietuzinkowym smaczkiem są niezmienne reguły, jakimi rządzi się portal na zapleczu baru. Kolejnym oryginalnym pomysłem King wykazał się tworząc postać Człowieka z Żółtą Kartką - to on wydaje się być najbardziej pożądanym do rozwiązania sekretem powieści, przynajmniej mnie zaciekawił w dużym stopniu i często podczas przerw w lekturze zastanawiałam się, jak rozwiąże się jego wątek.

Stephen stworzył tym razem powieść obyczajowo-sensacyjną z solidnymi fundamentami historyczno-politycznymi. Polecam ją wiernym fanom pisarza, tym, którzy zdążyli zbłądzić lub zwątpić w jego talent pisarski oraz całkowitym nowicjuszom, którzy dopiero zaczynają podążać ścieżką twórczości Kinga lub mają taki zamiar. Uważam, że spokojnie można zacząć zapoznawanie się z jego dziełami od Dallas '63 i mieć ochotę na więcej.