Witajcie w Rosji. Oni czasem wracają

Nie jestem fanem groteski, ale opowiadania Głuchowskiego całkiem mi się podobały. Autor odsłania przed czytelnikiem tą słynną rosyjską duszę w sposób lekki, czasami zabawny, momentami smutny, ale zawsze w ciekawym koncepcie i z dobrą pointą. Jeśli szukacie szukacie książki - bramy do rosyjskiej literatury, a nie chcecie sięgać po klasyki, bo za długie i nudne, to "Witajcie w Rosji" się sprawdzi.

Ciekawe, krótkie opowiadania, których głównym bohaterem jest … Rosja, przedstawiana tu raczej właśnie nie jako kraj, ale bardziej jako „stan umysłu”. Interesujący sposób spojrzenia na Rosję oczami Rosjanina, który od lat nie waha się otwarcie krytykować panujący system władzy. Obraz ten nie nastraja optymistycznie, ale akurat jeżeli chodzi o ten kraj to nie jest zaskoczenie. Styl pisania Glukhowskiego, podkreśla absurdalność niektórych sytuacji.

Przeglądając odmęty internetu często spotykałem się ze stwierdzeniem – „Rosja to nie kraj. To stan umysłu”, a przytaczane wraz z nim filmiki lub memy ukazywały sytuacje daleko wykraczające poza ramy logiki i dobrego gustu. Zwykle przerysowane, ośmieszały narodową mentalność i bez względu na status społeczny podkreślały jej „wyjątkowość”.

My mieliśmy ”Absurdy PRL-u” autorstwa Piotra Lipińskiego i Michała Matysa, Dmitry Glukhovsky zaś prezentuje „Witajcie w Rosji”. Autor utkał szesnaście opowiadań, dzięki którym przedstawia swoją ojczyznę od nieco mniej reprezentacyjnej strony. Wraz z jej ułomnościami, korupcją sięgającą najwyższych stanowisk oraz obywatelskiego oddania się w imię ducha narodu. To satyryczne spojrzenie zarówno na codzienne problemy podrzędnej klasy robotniczej jak i interesy wpływowych oligarchów.

Polowałem na tę pozycję od dłuższego czasu i oto mam. Twarda oprawa, zadawalający stan jak na standardy rynku wtórnego i cena grubo poniżej tej premierowej, pozwalają mi sycić się tą wyjątkową zdobyczą. Będąc już po lekturze, mam świadomość, że część zebranych tu opowieści nie do końca do mnie trafiły, bądź coś mi w nich uciekło. Że ujęty w niej sarkazm, i tak najbardziej rozumiany będzie przez naszych wschodnich sąsiadów.

Interesujące spotkanie.

Nie zachwycił mnie. Dla mnie nic nowego, ani odkrywczego. To wszystko już było, może w innej formie. Powielanie stereotypów znanych , tym razem z domieszką fantasy. Cykl opowiadań jest bardzo nierówny, ale żadne mnie nie zachwyciło. Pod koniec już byłam znudzona.

Jedną z pozycji, która wzbudziła ostatnio uśmiech na mojej twarzy jest „Witajcie w Rosji”, zbiór satyrycznych opowiadań fantastycznych obnażających przywary i mentalność rosyjskiego społeczeństwa. W sposób przejaskrawiony piętnujących wady systemu, w którym manipulacja, propaganda, łapówkarstwo i zastraszanie wiodą pierwsze skrzypce. Autor czyni to tak trafnie, że lektura wielokrotnie budziła uśmiech, ale i zachęciła mnie do refleksji nad kondycją nie tylko rosyjskiego społeczeństwa.

Bo jak nie uśmiechnąć się, gdy w wiadomościach telewizyjnych ukazujących nieistotne materiały o prezydencie i premierze zabrakło czasu dla relacji z przybycia Obcych, którzy mieli dla Ziemian ważny przekaz? Jak nie pokręcić głową nad pazernością Gazpromu, który pierwsze co czyni po odkryciu Piekła to zawarcie umowy na dostawę surowców? Jak nie pomyśleć chwilę nad poziomem łapówkarstwa, które jest w stanie pod przykrywką budowy wieżowca ukryć handel organami? Czym skończy się picie alkoholu na stacji kosmicznej? I do czego jest zdolny uczciwy milicjant, jeśli istnieje cień szansy by rządzący odlecieli na inną planetę?

Trzeba odwagi by tak bezpośrednio okazać swój brak akceptacji dla absurdu kreowanego przez władzę świata. Ale trzeba tez talentu Glukhovskiego, by zrobić to w sposób tak wciągający i nietuzinkowy wplatając w opowieści science fiction tyle prawd, tak bardzo nadal aktualnych.

Jak to zwykle bywa w antologiach niektóre opowiadania bardziej do mnie trafiły,...

Wychwalanie rosyjskiej literatury w obliczu tego, co się teraz dzieje na Ukrainie nie byłoby w dobrym tonie. No bo jak tu pisać dobrze i zachęcać do czytania rosyjskich książek, wspomagania rosyjskich autorów (i pośrednio rosyjkiego państwa) w takich czasach?

Na szczęście nie mam tego dylematu z dwóch powodów - po pierwsze, autor akurat jest dość wyraźnym przedstawicielem nurtu antyputinowskiego. Po drugie - nie ma czego wychwalać, bo akurat ta książka jest dość słaba.

Zbiór opowiadań o Rosji o charakterze społeczno-obyczajowym; ledwie kilka ociera się o science fiction, traktując jednak elementy SF w sposób dość groteskowy. Opowiadania są satyryczne, ironiczne, nieraz przedstawiają ojczyznę autora jako zbiorowisko ludzi zacofanych, z mentalnością poprzedniej epoki, unikających samodzielnej refleksji, myślących o własnym interesie. Rosja przestawia nam się jako państwo, które ze swoją korupcją i wszechwładzą urzędników różnego szczebla (z prezydenckim włącznie) nadal jest tak bardzo sowieckie, jak to w tych czasach jeszcze jest możliwe.

Jako całość jakoś mnie jednak nie ruszyło. Część opowiadań mocna i zachęca do reflekcji, spora jednak część jest nudna, bez pointy. Najsłabsza jak dla mnie książka autora.