Strindberg i Van Gogh. Próba analizy patograficznej z porównawczym przywołaniem Swedenborga i Hölderlina

Niniejsza praca powstała powodowana pytaniami o granice zrozumiałości życia i dzieła człowieka. Cała faktyczność, także faktyczne jestestwo duchowe, zawiera taki moment niezoruzmiałości. W zajmującym nas tu przypadku, w którym chodzi o rolę chorób psychicznych, faktyczność tę można ująć bardziej precyzyjnie na płaszczyźnie empiryczno-porównawczej, bynajmniej jednak nie sposób jej przeniknąć. Jeżeli chodzi o znaczenie Strindberga jako pisarza, praca ta nie zamierza wydawać jakichkolwiek osądów. Jego talenty artystyczne jako dramaturga, struktura i wartość estetyczna jego dzieła w ogóle nie znajduje się w kręgu naszych zainteresowań. Strindberg był chory psychicznie. Mamy zamiar z całą jasnością przedstawić tę chorobę psychiczną, jest ona bowiem decydującym czynnikiem jego egzystencji. Pojęcie schizofrenii jest wieloznaczne. Określa ono przede wszystkim formalnie wszystkie choroby psychiczne, które zaczynają się w określonym czasie jako pewien proces, które nie pozwalają choremu wrócić do jego wcześniejszego stanu i których nie sposób ująć jako symptomu znanych schorzeń mózgu. Przez pojęcie "procesu" możemy i musimy rozumiećtak różnorodnr przypadki, jakie przedstawiamy w tej książce. Po wtóre, schizofrenia - w perspektywie materialnej - to psychologiczne pojęcie na określonie zmiany psychicznej, zmiany o naturze nader różnorodnej, zmiany, której niepodobno precyzyjnie ująć, niezależnie od tego, z jak wieloma i jak określonymi cechami tego stanu mamy do czynienia. Pomiędzy pojęciem procesu i psychologicznym pojęciem schizofrenii występuje znacząca, lecz nie całkowita zbieżność. Psychologicznie rzecz biorąc, chodzi tu o przypadki częściowo przeciwstawne, które w niniejszej pracy mamy zamiar omówić. Tę właśnie różnicę należy tu możliwie najpełniej udokumentować. Moje szczególne zainteresowanie budzi zatem z jednej strony postać Strindberga, który - z drugiej strony - pokrewny jest Van Goghowi; jako przypadek paralelny do Strindberga przez chwilę interesować nas będzie Swedenborg, jako przypadek paralelny do Van Gogha - Hölderlin. SPIS TREŚCI: Przedmowa Wprowadzenie I. STRINDBERG Bibliografia Chronologia życia 1.Patografia Strindberga Pierwotna natura Strindberga Mania zazdrości Kwestia początków choroby Prześladowanie i ucieczka Lata po roku 1888 Rozwój mani prześladowczej Studia naukowe Ataki Lata drugiego małżeństwa Przebieg fazowy Pierwszy rok w Paryżu Kulminacja procesu Inwentarz przeżyć świadomości obiektywnej Rozwój i interpretacja w manii prześladowczej Stosunek do choroby ("wgląd w chorobę") i wysnuwanie konsekwencji z własnych przeżyć Stan końcowy Podsumowanie 2. Ewolucja światopoglądu Strindberga 3. Dzieła Strindberga II. PORÓWNANIE STRINDBERGA Z INNYMI SCHIZOFRENIKAMI. STOSUNEK SCHIZOFRENII DO TWÓRCZOŚCI 1. Swedenborg 2. Dane psychiatryczne na temat duchowości schizofreników 3. Hölderlin 4. Van Gogh Patografia Zmiana intensywności pracy Przemiana autointerpretacji Dzieła Stosunek Van Gogha do własnej choroby 5. O stosunku schizofrenii do dzieła 6. Schizofrenia i kultura epoki