Niniejsza praca streszcza i podsumowuje aktualny stan studiów nad fenomenem wolnomularstwa, rozpoczętych przed kilku laty przez jej autora. Uzupełnia również panoramę zagadnień poruszonych przez B.Chełmińskiego, F.Egera, K.M.Morawskiego, J.S.Pelczara, H.Rolickiego i S.A. Wotowskiego.