Ponury tygrys

Bywają książki, które po przeczytaniu pozostają z nami na długo. Są i takie, ale rzadko, które zostają z nami do końca. Tych się nie zapomina, bo one potrafią na stałe wryć się w nasz umysł, zakotwiczyć. Ich lektura z reguły nie jest łatwa i najczęściej bardzo bolesna. Taką właśnie książką, dla mnie, jest Ponury tygrys Neige Sinno.

Na okładce zostały zacytowane słowa Annie Ernaux: Bez wątpienia najmocniejsza i najgłębsza książka, jaką kiedykolwiek przeczytałam, o tym, jak dorosły może zdewastować życie dziecka.

Niesamowicie bałam się tej książki. Posiadam bagaż doświadczeń, który nie pomaga mi w poznawaniu podobnych historii. Dużo mnie to kosztuje i potrzebuję więcej czasu niż inni czytelnicy. Robię przerwy, żeby przetrawić wewnętrznie przeczytany tekst, a w głowie i przed oczami wirują obrazy, o których tak bardzo chciałabym zapomnieć.

Nie znajduję słów aby wyrazić słowa uznania dla odwagi Neige Sinno. Tak odwagi. Dla mnie i dla wielu nam podobnych będzie ona bohaterką. Niezwykle rzadko mi się to zdarza, ale dla mnie ta autobiograficzna opowieść zasługuje tylko na jedną notę 10/10.

Tak naprawdę to ostatnio chyba mam szczęście to książek opisujących korzystanie z nieletniego ciała bez pozwolenia. Mam jako takie porównanie jeśli chodzi o styl i szczerość, więc coś mogę już w tym temacie powiedzieć. Po pierwsze, to nie jest książka dla osób niepełnoletnich, gdyż nawet jeśli historia dotyczyła dzieci, to nie znaczy, że mają ją przeczytać. Pomimo tego, że widziałam ją jako rodzaj oczyszczenia z przeżytych wydarzeń, to jednak należy do najszczerszych i najokrutniejszych książek jakie przeczytałam. Postać, która opowiada nam o tym jak bliska osoba korzystała z jej niewinności będąc dzieckiem, jest już dorosła. Kiedy zaczyna nam opisywać portret swojego oprawcy, nie umieszcza tylko jego wyglądu zewnętrznego. Opisuje nam każdy skrawek jego ciała łącznie z dokładną charakterystyką jego intymności. Opisuje w jaki sposób wkupił się w jej rodziny łaski i jak szantażował ją, byleby tylko ponownie robić niedozwolone rzeczy. Opisuje jak przekonywał ją, jak wmawiał, że to tylko miłość. Że kocha ją tak prawdziwie i też pragnie być kochany. To opowieść, która powstała po czasie tych uczynków, więc momentami było sucho i trochę poradnikowo. Dorosła już kobieta chce nam od razu tłumaczyć jak zły był każdy jego uczynek, jak nieodpowiedni i burzliwy dla jej dziecięcej wtedy głowy. Opowieść w ten sposób przechodzi w tryb przeszły dokonany, więc nie wywołuje aż tak wielkich emocji, choć szokuje, ale bardziej na sucho. Wiedząc, że te wydarzenia już były, czekamy na pozytywn...

Jak pisać o tym, co niewyobrażalne? Krzywdach, które zwykłym ludziom nie są w stanie zmieścić się w głowie? Neige Sinno w “Ponurym tygrysie” jako ofiara takiej krzywdy zabiera głos. Pisze o tym, co przeżyła jako dziecko, a raczej o tym, jak tamte wydarzenia wpłynęły na nią jako osobę. Neige jako kilku- i kilkunastoletnie dziecko była wykorzystywana seksualnie przez swojego ojczyma. Wtedy milczała, nikt o tym nie wiedział. Później jej przyjaciele oraz obawa o swoje rodzeństwo dały jej głos - ojczym został skazany, odsiedział kilka lat w więzieniu. Ale czy to wystarczy? No nie. Autorka w sposób bezpretensjonalny, w sposób prosty, bezkompromisowy i dosadnie szczery otwiera się przed czytelnikiem - nie, nie opisuje dokładnie gwałtów, a pisze o tym, jak wpłynęło to na nią jako człowieka. Próbuje zrozumieć podejście społeczeństwa, które ciągle mocniej fascynuje się sprawcą zbrodni niż ofiarą, próbuje zmienić tę narrację. I robi to zarówno swoimi słowami, poprzez swoje refleksje, jak i przytaczanie literatury - w końcu jest literaturoznawczynią, to w powieściach szukała zrozumienia świata, zrozumienia siebie. A teraz poprzez literaturę pozwala, by świat zrozumiał ją i wszystkich tych, którzy przeżyli to, co ona. Bo choć wydaje się to ciągle aberracją, to niestety statystyki nie pozostawiają złudzeń - krzywda wyrządzana dzieciom jest tak naprawdę na porządku dziennym. Jest to proza pozornie nieuporządkowana, która budzi bardzo skrajne emocje podczas lektury, ale którą naprawdę w...

To właśnie ten przypadek literatury autobiograficznej, którą bardzo trudno mi ocenić. Gwałt na dziecku wywołuje emocje najsilniejsze, nie każdy będzie w stanie przebrnąć przez kanonadę opisów.
Każdego roku na rynku wydawniczym przybywa książek dotyczących relacji osób zgwałconych, jednak wszystkie zazwyczaj łączy jeden mianownik - bezwarunkowa szczerość. W przypadku "Ponurego tygrysa" trudno sprecyzować i uchwycić prawdę, autorka zbytnio dystansuje się do czytelnika. Wielokrotnie powtarzane słowa, by przyjmować jej wyznanie z rozwagą ponieważ stale przybiera maskę sprawiają, że całość wyraźnie traci rysy ostrości. Czym zatem ma służyć zachowanie dystansu? Trudno ocenić. Autorka zostawia sobie zbyt duży bufor bezpiecznej przestrzeni, stojąc jednocześnie w opozycji do czytelnika nie do końca pozwala w pełni wpuścić go w swój świat demonów.
Jesteśmy tu nieustannie przerzucani między orbitami fikcja i prawda. To tak jakby jedynie uchylić drzwi, a nie otworzyć ich na oścież, nie czułam się wobec tego zaproszona.