Egipt: haram halal

Bardzo dobre reportaże. Piotr Ibrahim Kalwas opisuje Egipt w sposób zupełnie inny niż ten znamy z kolorowych folderów, gdy próbują nam go sprzedać jako potencjalną "destynację" (co za paskudne słowo) turystycznych wypadów*.

Kalwas opisuje Egipt jako miejsce dziwaczne i zacofane ze swoim - z naszego punktu widzenia - średniowiecznym, Afrykańskim, pojmowaniem religijności i obyczajowością (niezależnie od religii), gdzie życie polityczne kołem się toczy od rewolucji świeckiej do duchownej, a w dobrym guście jest obrzezanie kobiet i brutalny rytualny ubój zwierząt.

Przygnębiająca to była lektura, trochę może momentami przeintelektualizowana, ale na pewno warta przeczytania, bo Kalwasowi udało się w niej pokazać skrawek Egipskiej duszy.

*szczerze nie wiem, czy korona i rewolucje nie zadusiły na amen rynku turystycznego nad Nilem.

"To cudowny, nieodgadniony, pojebany kraj."

Tymi słowami autor książki określił Egipt - kraj, w którym zamieszkał wraz z rodziną. To zdanie zawiera w sobie również esencję treści książki i jej języka.
Piotr Kalwas podjął próbę pokazania czytelnikowi Egiptu od środka, czyli oczami jego mieszkańców. Wiele wypowiedzi zostało przez autora dosłownie "wyciągniętych" od jego rozmówców, którzy niechętnie opowiadali o tym, co w ich kulturze jest haram - zakazane.
Muszę przyznać, że książkę czytałam z zaciekawieniem i przerażeniem, ponieważ - zgadzając się z autorem - w Egipcie "rzeczywistość jest trudna do przeniknięcia racjonalnym umysłem." Jak przejść obojętnie wobec faktów takich jak np.:
- raport Narodowej Rady Kobiet, w którym podano, że ponad 90% Egipcjanek jest obrzezanych ( chociaż w statystykach rządowych jest to tylko(!) 75%)
- stwierdzenie, że o zwierzęta należy dbać, ale za wyjątkiem czarnych psów będących wcieleniem diabła, które należy zabijać bez dotykania - najlepiej kamionować
- lub to, że o atrakcyjności płci przeciwnej decyduje jak najjaśniejsza karnacja skóry, bo ogólnie wiadomo, że czarniejszy jest we wszystkim gorszy?

Egipt to kraj kultu stałości i sprawdzonego niezmiennego od 1500 lat dziedzictwa (zresztą jak większość krajów muzułmańskich), a dzisiejszy "orient to morze zacofania i ocean wstecznictwa".

Fantastyczny reportaż o Egipcie ale przede wszystkim - krytycznie! - o islamie. Przy czym najcenniejsze są tu a). motywacja i b). perspektywa: a).z miłości do tego kraju i do tej religii (dlatego z wielką pasją!) i - b). od wewnątrz. Bo autor, choć jest Polakiem, jest też muzułmaninem i mieszka w Egipcie. A to jedyna też chyba sytuacja, w której Egipcjanie z prześladowanych, odrzucanych bądź lekceważonych kręgów społeczeństwa w arabskim islamie (Koptowie, szyici, wyznawcy religii spoza formalnie akceptowanego kanonu: islam&judaizm&chrześcijaństwo - np. bahaici, agnostycy, ateiści, zespoły rockowe, ale też w ogóle kobiety czy wegetarianie), często ukrywający swoje przekonania przed władzami, tajnymi służbami i sąsiadami, są skłonni rozmawiać z obcym, ale jednocześnie miejscowym. Nikt inny by do nich nie dotarł. W dodatku muzułmanie nie cierpią krytyki ze strony obcych - a tu pisze muzułmanin. I pisze z miłości, bo po prostu nie chce takiego archaicznego i nietolerancyjnego islamu, jaki Arabowie fundują światu. Język książki - pełen pasji, nie stroniący od grubiańskich słów - w takim kontekście nie razi. Książka sprawia wrażenie pisanej na gorąco, na dużych emocjach - jest zapisem zwykłych rozmów z ludźmi. A autor rozmawia z wszystkimi: sąsiadami, przyjaciółmi - profesorami i straganiarzami - o najbardziej drażliwych sprawach, o których w islamie nie rozmawia się nie tylko z obcymi, ale nawet w rodzinie. Ro...

Książka była dopełnieniem moich dwóch poprzednich lektur i literackiej wycieczki do kraju faraonów. Egipt starożytny („Egipcjanin Sinuhe”) oraz z połowy ubiegłego wieku „Hamida z Zaułka Midakk". Do kompletu zamarzyło mi się jeszcze coś współczesnego. Najlepiej reportaż. Nie miałam dobrych przeczuć związanych z książką, bo autor to przecież Polak. Nawet jeśli od kilku lat na stałe mieszka w Egipcie, nie może tak czuć kraju, jak np. noblista Nadżib Mahfuz (ten od Hamidy). A jednak!

Autor to urodzony w Polsce Egipcjanin z wyboru, przy okazji polski muzułmanin, zafascynowany Egiptem i to się czuje. Rozebrał swoją nową ojczyznę na czynniki pierwsze i pokazał nieprzyjazną, a często przerażającą, szczególnie dla Europejczyka, egipską rzeczywistość.
Rozmawiający z nim profesor zachęcał:
- Pisz o nas, krytykuj, wyciągaj brudy, kpij z naszych bzdur, ciemnoty, zabobonów, głupoty pustynnej, pisz o tym wszystkim! ...
- Ależ panie profesorze, ja kocham ten świat! Nie mogę bez Arabów żyć!
- I dlatego właśnie krytykuj. Z miłości!

I krytykował. Zacofanie, zakłamanie, fundamentalizm, nieludzkie procedery. Opisał nie tylko fakty i zdarzenia, ale przytoczył rozmowy z nowymi rodakami, którym najczęściej zadawał niewygodne pytania. Poruszał tematy tabu, starał się dociec co im w duszy gra i w głowie siedzi oraz co naprawdę myślą. Co faktycznie (a nie prawnie) jest dla nich halal, a co haram. Okazuje się, że wiele zjawisk wbrew logice to równocześnie i halal, ...