Dzieła zebrane. Tom 4 - Wesele

Z "Weselem" Wyspiańskiego jest jak z filmami Davida Lyncha. Gdy oglądasz po raz pierwszy, nie do końca rozumiesz o co chodzi. Hipnotyzuje za to niepowtarzalna atmosfera, klimat onirycznych wizji, mieszanki rzeczywistości z fantasmagorią. Potem sięgasz do recenzji, komentarzy na forach, analiz, i dopiero wtedy — douczony i doinformowany — możesz zasiąść do ponownego, świadomego obcowania z filmem...

Genialny dramat Wyspiańskiego jest utworem trudnym w odbiorze, głęboko poetyckim i pełnym wieloznacznych symboli. Do lektury "Wesela" potrzebna jest rzetelna wiedza i literackie rozeznanie, a do tego pewna czytelnicza wrażliwość. Wiedza to znajomość historii i literatury, wydarzeń dawnych i świeżych, znajomość bohaterów historycznych i narodowych mitów oraz — co się z tym wiąże — znajomość ówczesnych realiów: sytuacji geopolitycznej, dekadenckich nastrojów młodopolskiej inteligencji i gorących stosunków inteligencko-chłopskich, czy dodatkowo umiejętność powiązania postaci z literackimi pierwowzorami — osobami z krakowskiego półświatka artystycznego.
Literackie rozeznanie to rozpoznawanie klasycznych cytatów, odniesień do dzieł literackich (od Biblii i Antyku, przez romantyczne, po najnowsze), kojarzenia postaci i ich znaczenia, a także obeznanie z narodowymi mitami i stereotypami czy wiejskimi wierzeniami.
Tylko po spełnieniu dwóch powyższych warunków możemy wykorzystać swoją czytelniczą wrażliwość, żeby zrozumieć pięknie i obrazowo podane symbole, a także wyc...

Wesele, ach wesele! I to nie byle jakie, gdyż gośćmi są również duchy

Do dramatu Wyspiańskiego podchodziłam trochę jak do kolczastego jeża. Z wielu źródeł słyszałam, że trudny w odbiorze, że nudny, że niezrozumiały... Wyższa konieczność ( można czytać jako sprawdzian z treści lektury ) sprawiła, że książkę trzeba było przeczytać, czy się tego chciało, czy nie.

Przyznam szczerze, że na początku nie wiedziałam, o co Autorowi chodzi. Mamy tytułowe wesele — wiejskie wartości, obrzędy i zwyczaje ścierają się z tymi miejskimi. I tak czytamy o tym, że ludzie mieszkający na wsi na pewno nie wiedzą nic o polityce, a plony można siać w listopadzie, gdyż nic nie stoi na przeszkodzie. Obie grupy ludzi tylko z pozoru dobrze bawią się na weselu — tak naprawdę w ogóle się nie rozumieją i nie dogadują, ale to już wiedzieliśmy, nic nowego — prawda? Dla urozmaicenia pojawiają się więc duchy — zjawy mocno symboliczne, gdyż w pewnym sensie podobne do bohaterów, z którymi rozmawiają.

Niełatwy dramat w trzech aktach musiałam przeczytać dwukrotnie, aby coś z niego wynieść. Pierwszy z nich nie był problemem — rodzaj komedii obyczajowej, w pełni realistycznej, w której poznajemy bohaterów, czytał się dobrze, ale kolejne mocno symboliczne i wizyjne nie były łatwe do zrozumienia. Liczne odwołania i symbole z jednej strony utrudniały odbiór, ale z drugiej go urozmaicały.

Bardzo ciekawą była dla mnie ge...