Centra, prowincje, zaułki

W najnowszym tomie Julii Hartwig Spojrzenie odnaleźć można znamienną uwagę: „jaka to przestrzeń bez końca/ od zachwytu światem/ do gęstej grozy nocy”. Metaforyka i tematyka przestrzenna w twórczości autorki Zobaczonego jest jednym z najważniejszych środków ujmowania doświadczeń artystycznych i życiowych, własnych i cudzych. W pracy przedstawiono propozycję odczytania różnorodnego dorobku twórczego Julii Hartwig, obejmującego nie tylko poezję, ale także diarystykę, utwory dla dzieci, felietony, eseje i tłumaczenia, ze szczególnym uwzględnieniem właśnie aspektów przestrzennych i wymiaru autobiograficznego. Wykorzystując narzędzia podsuwane przez geopoetykę i inne tendencje badawcze związane ze „zwrotem topograficznym”, wyróżniono trzy sekwencje czasowo-przestrzenne w twórczości Julii Hartwig: francuską, z którą związane są życiowe i artystyczne początki, amerykańską – wyznaczającą istotną cezurę oraz polską – stały i trudny punkt odniesienia. Pozwalają one dostrzec w twórczości autorki Błysków swego rodzaju auto/bio/geo/grafię, a zarazem odsłaniają problematyczność kluczowych dla niej pojęć: centrum, prowincja, zaułek. Wyodrębnione sekwencje skłaniają do interpretacji utworów Julii Hartwig w kontekście sporów i przemian w kulturze współczesnej, tradycji i codzienności, historii i pamięci, przekonują o tym, że – jak można przeczytać w wierszu tytułowym z tomu Spojrzenie – „Nie w wybranym nie w oczekiwanym/ miejscu się pokaże/ ten odmieniony w jednej chwili świat”.