Bydgoska architektura militarna 1772-1945

Po okresie upadku Bydgoszczy i całkowitej degradacji militarnej miasta na skutek potopu szwedzkiego (1655–1656) ponowny jego rozkwit rozpoczął się w 1772 r. po przyłączeniu do królestwa Prus. W celu ujarzmienia nowych terenów wschodnich władca Prus ustanowił w Bydgoszczy stały garnizon wojskowy. Początkowo nie był on zbyt liczny, lecz od połowy XIX wieku do miasta przenoszono coraz więcej jednostek piechoty, kawalerii i artylerii. W celu zapewnienia kadrze oficerskiej i żołnierzom odpowiednich warunków bytowych stopniowo wznoszono kolejne kompleksy koszarowe, magazyny i inne obiekty infrastruktury, a także urządzano place ćwiczeń. Zakres i tempo inwestycji militarnych w Bydgoszczy znacznie zwiększył się po 1871 r., kiedy to armii pruskiej przydzielono dodatkowe środki finansowe uzyskane z kontrybucji nałożonej na Francję, która przegrała wojnę z Prusami (1870–1871). Kolejne obiekty militarne w mieście zbudowano tuż przed i w trakcie I wojny światowej, m.in. gmach Szkoły Wojennej i 10 hangarów na lotnisku wojskowym. W okresie II Rzeczypospolitej głównym zmartwieniem władz wojskowych były remonty i modernizacje odziedziczonych po Niemcach koszar i innych obiektów. Nowe inwestycje obejmowały głównie budynki mieszkalne dla kadry zawodowej i m.in. siedzibę dla Ekspozytury nr 3 Oddziału II Sztabu Głównego WP. Wydawałoby się, że odnalezienie i opisanie ogromnej ilości obiektów militarnych na terenie Bydgoszczy, zbudowanych w latach 1772–1945, dziś po części już nie istniejących, przekracza możliwości jednego człowieka. Otóż twierdzę, że tak – to wiedzą zawodowi historycy i dlatego żaden z nich nie podjął się tego zadania. Ale Krzysztof Drozdowski jest pasjonatem, miłośnikiem historii Bydgoszczy i Pomorza i zapewne nie wiedział, że rozpoczynając gromadzenie materiałów do monografii Bydgoska architektura militarna 1772–1945 podejmuje się – w opinii leniwych, zeżartych przez rutynę zawodowych historyków – zadania niewykonalnego. Dzięki pomocy wielu życzliwych osób z Archiwum Państwowego w Bydgoszczy, Rejonowego Zarządu Infrastruktury w Bydgoszczy, Centralnej Biblioteki Wojskowej, Centralnego Archiwum Wojskowego i biura Miejskiego Konserwatora Zabytków w Bydgoszczy dotarł do nieznanych dotąd materiałów dokumentalnych, map, szkiców i zdjęć. W książce wydrukowane one są w postaci czarno-białej, ale na dołączonej płytce CD mapy, szkice i zdjęcia znajdują się w postaci oryginalnej (wiele jest barwnych) i można je sobie dokładnie obejrzeć na monitorze komputera.