Dwutomowa publikacja Brasławszczyzna. Pamięć i współczesność (pod redakcją naukową Elżbiety Smułkowej) powstała w wyniku polsko-białoruskiej współpracy naukowej. Przedstawia aktualną sytuację socjolingwistyczną i stan gwar białoruskich, polskich i litewskich ulegających silnemu oddziaływaniu języka rosyjskiego. Ustaleń dokonano na podstawie badań terenowych przeprowadzonych wśród ludności wiejskiej w latach 1997–2007 w wieloetnicznym rejonie brasławskim obwodu witebskiego Białorusi, w którego skład po zmianie granic państwowych weszła znaczna część byłego powiatu brasławskiego województwa wileńskiego. Wszystko to zaprezentowano na tle historii regionu i pamięci zbiorowej mieszkańców. Wybrane narracje i dialogi, traktujące o doświadczeniach drugiej wojny światowej, migracjach ludności, trudnościach powojennego życia i jego stanie obecnym, a także problemach tożsamości rozmówców i ich stosunku do współwystępujących w terenie języków składają się na zawartość III. części tomu, zatytułowanej "Świadectwo mieszkańców".