/0657477d685f2f605f1628f88cbf3ade/n/maria-dabrowska)
Maria Dąbrowska z d. Szumska – polska powieściopisarka, eseistka, dramatopisarka, tłumaczka dzieł literatury duńskiej, angielskiej i rosyjskiej. Jedna z ważniejszych polskich powieściopisarek XX wieku, autorka tetralogii powieściowej Noce i dnie (1931–1934), za którą była nominowana do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1939, 1957, 1959, 1960 i 1965.
Maria Dąbrowska pochodziła ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Była córką Józefa Szumskiego i Ludomiry z Gałczyńskich. Wychowała się w dworze w Russowie pod Kaliszem (od 1971 Oddział Literacki Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej w Kaliszu). W latach 1901–1904 uczyła się na pensji Heleny Semadeniowej w Kaliszu, przy ul. Babinej 2. W latach 1907–1914 studiowała na uniwersytetach w Szwajcarii (Lozanna) i Belgii (Bruksela) nauki przyrodnicze, ekonomię i socjologię.
Maria Dąbrowska pochodziła ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Była córką Józefa Szumskiego i Ludomiry z Gałczyńskich. Wychowała się w dworze w Russowie pod Kaliszem (od 1971 Oddział Literacki Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej w Kaliszu). W latach 1901–1904 uczyła się na pensji Heleny Semadeniowej w Kaliszu, przy ul. Babinej 2. W latach 1907–1914 studiowała na uniwersytetach w Szwajcarii (Lozanna) i Belgii (Bruksela) nauki przyrodnicze, ekonomię i socjologię.
W czasie studiów związała się z nurtami niepodległościowymi. Była zwolenniczką poglądów Edwarda Abramowskiego, jego idei spółdzielczości. Członkini Rady Ligi Kobiet Polskich Pogotowia Wojennego. Wyszła za mąż za Mariana Dąbrowskiego, działacza socjalistycznego poznanego za granicą, zaprzyjaźnionego z Józefem Piłsudskim. Ponieważ uważali swój związek za nowoczesny, nie rościli sobie prawa do wyłączności, w związku z czym w 1916 nawiązała kilkumiesięczny romans z Henrykiem Szczyglińskim. Po śmierci męża w 1925 towarzyszem życia Dąbrowskiej został na wiele lat, aż do swej śmierci w 1952, Stanisław Stempowski, dawny ziemianin, bibliotekarz, wolnomularz, z którym żyła w nieformalnym związku.
W okresie tym przez pewien czas pracowała w Ministerstwie Rolnictwa i Reform Rolnych, jednocześnie angażując się w twórczość publicystyczną. Od 1917 mieszkała w trzypokojowym mieszkaniu nr 31 na drugim piętrze trzypiętrowej oficyny kamienicy przy ul. Polnej 40 (w 1984 otwarto tam Muzeum Marii Dąbrowskiej, oddział stołecznego Muzeum Literatury). Podczas okupacji niemieckiej przebywała głównie w Warszawie. 2 października 1944 wyszła z miasta wraz z ludnością cywilną i trafiła do obozu w Pruszkowie[8]. Wróciła do Warszawy 3 lutego 1945. Pomimo umieszczonej na drzwiach kartki z prośbą o uszanowanie jej dorobku literackiego jej mieszkanie zostało splądrowane.
Po śmierci Stempowskiego (1952) zamieszkała w 1954 w al. Niepodległości 163 m. 8 razem z poznaną podczas wojny pisarką, mieszkającą od 1945 we Wrocławiu, Anną Kowalską (w latach wojny połączyło je głębokie uczucie). W ostatnich latach życia mieszkała we własnym domu w Komorowie pod Warszawą (świadectwo o tym okresie życia pisarki dała po latach jej ówczesna gosposia, Melania Andruszkiewicz), gdzie obecnie znajduje się biblioteka jej imienia.
Była członkinią Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w 1958.
Zmarła wieczorem 19 maja 1965 w lecznicy przy ul. Emilii Plater 18 w Warszawie. Trumnę ze zwłokami wystawiono w Sali Kolumnowej pałacu Prymasowskiego (przedwojennej siedzibie Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych. W testamencie poprosiła o katolicki pogrzeb oraz pochowanie razem z matką i poległą w powstaniu warszawskim siostrą. Jej druga prośba nie została spełniona. 22 maja 1965, po mszy żałobnej w katedrze św. Jana, spoczęła na cmentarzu Powązkowskim (Aleja Zasłużonych-1-139,140,141).
![Noce i dnie [t. 3-4]](https://cdn.nakanapie.pl/cxv0nYFriVdyDhmw1gM8r5zOE7M=/150x0/filters:format(jpeg)/o-1137986/n/noce-i-dnie-t-3-4)
![Noce i dnie [t. 1-2]](https://cdn.nakanapie.pl/UqAupAYpUH-yaIw3jXqYo9dSadg=/150x0/filters:format(jpeg)/c1f9e3c2-5694-4c4f-a2db-d83e4677bb25/n/noce-i-dnie-t-1-2)
/4912aecf-ddb8-497b-934e-ba6f8ab3d323/n/marcin-kozera-i-inne-opowiadania)
/8d7c8116be6f1e46a2f8ea655e67c327/n/swiateczna-noc)
![Noce i dnie [t. 1]](https://cdn.nakanapie.pl/Ssvx1AVuiVR5_we46TjVmveeFN0=/150x0/filters:format(jpeg)/3e00cca7-d681-4214-a7b2-bec633f41315/n/noce-i-dnie-t-1)
/fbd6268e-f893-463b-861f-5d7d79ae9835/n/ludzie-stamtad)
![Noce i dnie [t. 2]](https://cdn.nakanapie.pl/u5OJ3KeTGQB1qTG0Gv3m_t3aPds=/150x0/filters:format(jpeg)/922a9b14-3cbf-4f4f-81d0-eed61c50d2f7/n/noce-i-dnie-t-2)
/ec50747a-3db0-4af8-b2e3-fe65d343dacb/n/baby)
/o-1305524/n/na-wsi-wesele)
![Noce i dnie [t. 3]](https://cdn.nakanapie.pl/MC0-g5FGo6c1GntHBnCfIcBe4Ww=/150x0/filters:format(jpeg)/27799c9b-c930-4f0c-b114-5ebe4ffe4a47/n/noce-i-dnie-t-3)
/3304283fa112c4d78d0519d727eacdc1/n/diabli-wiedza-co-wiersze-i-opowiadania-polskich-pisarzy)
/c47c2f04-11ad-47db-b7e0-11453a0f9a01/n/dzikie-ziele)
/b67b7fbd-aa3a-4c5b-abdc-8bc659321ed8/n/marcin-kozera-wilczeta-z-czarnego-podworza)
![Noce i dnie [t. 4]](https://cdn.nakanapie.pl/VI2robSxezOVSM2-xnfIvbyZXzA=/150x0/filters:format(jpeg)/91453e9a-1694-4610-a042-eee2bbb01a1a/n/noce-i-dnie-t-4)
![Noce i dnie [t.1-4]](https://cdn.nakanapie.pl/Ap1GQ0phEOA8FmZ0guBoqGH_u78=/150x0/filters:format(jpeg)/35990d20-bc13-40b3-b58c-f0e872429a79/n/noce-i-dnie-t-1-4)
/o-478384/n/opowiadania)
/c3fb7069a4b99a7955ea72fe1eb4fe62/n/po-prostu-milosc)
/6f91982c4c65929dfcbd3c9e52f67662/n/warszawa-naszej-mlodosci)
/67c60b7bd978717a256cdf8ca67c37d3/n/czlowiek-w-futerale)
/28c4eeb814fc5160ec6367c6999267ab/n/godziny-dziecinstwa)
![Noce i dnie [t. 5]](https://cdn.nakanapie.pl/_p_PI2MIR0zU6jf1ZBcCIFC6O9Q=/150x0/filters:format(jpeg)/cbc0d4a5-6f41-4a7b-9561-f367a6718478/n/noce-i-dnie-t-5)
/b6f8c3140029ccd68fa27107c4728507/n/o-milosci-listy-pisarzy-polskich-od-adama-mickiewicza-do-marka-hlaski)
/442a12ba-48ff-4709-9968-b98b09397e96/n/panna-winczewska)
/2dcb88bd-21d6-4472-a1de-8a64bbc489f0/n/przyjazn-marcin-kozera-wilczeta-z-czarnego-podworza)
/75c74d8d-e1e8-4e1d-b788-5cc49682977e/n/swieta-noc-i-inne-opowiadania)
/5fd8954385281f1c3674f25917054d2f/n/aforyzmy)
/58bebbeabec858e3e91a5cc6622d896a/n/dzienniki-1-1914-1932)
/o-1203275/n/dzienniki-1914-1945-t-1)
/o-590705/n/gwiazda-zaranna)
/9fd131bfe807e779c8fd18717fcce3a5/n/listy-tom-1-1926-1953)
![Noce i dnie [t. 2]](https://cdn.nakanapie.pl/RQjD1UlOkoEWQgm902u7Q0g8nAw=/fit-in/120x180/filters:format(jpeg)/8e485639-44d5-41ba-8fa3-1ce1e1d706f8/n/noce-i-dnie-t-2)
![Noce i dnie [t. 3]](https://cdn.nakanapie.pl/V6F4RIorqGl9H-n0CZGaH9FAPDs=/fit-in/120x180/filters:format(jpeg)/368f2dcf-cbb9-4c61-881b-6eee72dff3ec/n/noce-i-dnie-t-3)
![Noce i dnie [t. 1]](https://cdn.nakanapie.pl/WnDgN7chMBVSDGFI2HTCysRGfv0=/fit-in/120x180/filters:format(jpeg)/48d45b84-03a0-4e74-9f75-64f6e7887c8a/n/noce-i-dnie-t-1)
/cd51b230-d0b9-40f9-8c9a-6a43e50c7f34/n/wybor-wierszy)
![Noce i dnie [t. 4]](https://cdn.nakanapie.pl/xxIddUn3ZTnXott3GdkmvO4ThAQ=/fit-in/120x180/filters:format(jpeg)/91453e9a-1694-4610-a042-eee2bbb01a1a/n/noce-i-dnie-t-4)
/742c5c2fa611e48644ae3f6faaec70aa/n/poezje-wybrane)
/e38c05b7-66b5-425c-8f4a-810637f42f83/n/gramatyka-milosci-i-inne-opowiadania)
/099104b3-06d2-445d-ae34-2e7430c1f326/n/wichrowe-wzgorza)
/da598cee-0d54-4ace-92c6-74b8b5742bf3/n/zbrodnia-iwana-belina-i-inne-utwory)
/403be847-ad04-4947-96ef-ed936354b25c/n/poddany)
/583ac910540b4cc28c02dd5ee44e469d/n/noce-i-dnie-tom-1-barbara-i-bogumil)
![Noce i dnie [t. 1-2]](https://cdn.nakanapie.pl/Y-XXGaLSxMypDkbmgW5czHM-oIE=/fit-in/120x180/filters:format(jpeg)/e6eee97e-9a15-4e80-8f75-dc2bc4751804/n/noce-i-dnie-t-1-2)
![Noce i dnie [t. 3-4]](https://cdn.nakanapie.pl/O_SfChIyMF4RfHPLE5YHs-YZTKg=/fit-in/120x180/filters:format(jpeg)/o-1137986/n/noce-i-dnie-t-3-4)
![Noce i dnie [t. 2]](https://cdn.nakanapie.pl/iEuZ9FmXtpdjjLuzekRdQSkURBY=/fit-in/120x180/filters:format(jpeg)/91bba39ebcd868dd1dae2d0a5cd88dff/n/noce-i-dnie-t-2)
![Noce i dnie [t. 3]](https://cdn.nakanapie.pl/Qjk8d3qwml_oIpMeODyYM4rMDiE=/fit-in/120x180/filters:format(jpeg)/27799c9b-c930-4f0c-b114-5ebe4ffe4a47/n/noce-i-dnie-t-3)
![Noce i dnie [t. 5]](https://cdn.nakanapie.pl/03vGEIeCo6zdkmoT1XZ-p9dcBqQ=/fit-in/120x180/filters:format(jpeg)/3bd4a751-5496-4d67-80fa-0966b0cd73a1/n/noce-i-dnie-t-5)
/0657477d685f2f605f1628f88cbf3ade/n/maria-dabrowska "Maria Dąbrowska")
/0657477d685f2f605f1628f88cbf3ade/n/maria-dabrowska "Maria Dąbrowska")
