Biskupi w rzeczywistości politycznej Polski „ludowej” recenzja

Zastanawialiście się kiedyś nad tym, jaką rolę odegrali hierarchowie Kościoła katolickiego we współczesnej historii Polski? Ta książka Biskupi w rzeczywistości Polski ludowej pozwoli lepiej zrozumieć wiele kwestii. To również fascynujące studium przybliżające dzieje pasterzy znanych i tych mniej popularnych. Każdy z nich w jakiś tam sposób wyrażał swoją dezaprobatę wobec wynaturzonego systemu, jakim był komunizm.

Rola duchownych w tamtym czasie była nieoceniona, wręcz fundamentalna, udało się zdiagnozować zapędy rządzących i zapobiec sowietyzacji kraju. Stanowili jedność, nie udało się osłabić ich pozycji wśród społeczeństwa. Świadomość religijna i patriotyczna rodaków była ogromna, nie pomogły pohukiwania sowieckich serwilistów, cytujących Karola Marksa, że: Religia to opium dla ludu. Inne Kościoły (np. niemiecki czy francuski) trapiły podziały, a w konsekwencji rozłam, w Polsce do tego nie doszło. Kontrowersyjny Sobór Watykański II rozczarował Moskwę.

Poznamy poglądy, wizje obu stron na temat tego, jak powinna wyglądać powojenna Polska. Ale tak na chłodno, bez emocji i patosu. Uwaga autorów skierowania jest w stronę takich osób jak: kardynał Adam S. Sapieha, kardynał Karol Wojtyła czy biskup Czesław Kaczmarek. Odwołują się też do nauczania kard. Stefana Wyszyńskiego.

Historycy zaznajamiają nas z genezą powołania tzw. księży patriotów, ich zadania sprowadzały się m.in. do kelnerowania nowym gospodarzom. Należy zaznaczyć, że wszyscy bohaterowie naszej opowieści byli gruntownie wykształcenie, często z tytułami, stopniami naukowymi. Przewyższali więc prostackich i nieokrzesanych namiestników Kremla pod każdym względem.

Dywagacje otwiera pasjonujący esej prof. Jana Żaryna, analizującego wpływ kościelnych przedstawiciela na poczynania władzy. Badacz zasygnalizował o niechęci wielu intelektualistów wobec polityki Episkopatu Polski. Jerzy Giedroyć nie akceptował autonomii i niezależności dostojników, surowo oceniając Wyszyńskiego: Tępak à la Gomułka.

Ewa K. Czaczkowska, autorka znakomitej biografii Prymasa Tysiąclecia, podjęła się oceny stosunku arcybiskupa Sapiehy wobec komunistów. Uosabiał wszystko, to co najlepsze: arystokratyczne pochodzenie, patriotyczne wartości. Liczono się z opinią krakowskiego hierarchy, punktował i piętnował rządzących, ale czynił to w sposób dyplomatyczny i wyrafinowany. Należał do zręcznych graczy politycznych.

Biskupi w rzeczywistości... są monografią naukową o hermetycznym stylu z mnóstwem odsyłaczy. Winni sięgnąć po nią wszyscy, których interesują powyższe zagadnienia. Treść jest przemyślana i uporządkowana, wzbogacona licznymi materiałami źródłowymi. Bardzo wartościowa pozycja.