Przez morze. Z Syryjczykami do Europy recenzja

gdzie przebiega granica człowieczeństwa?
w Europie wydaje się, że człowiek gdzieś się kończy, a granica - wyznaczona jest przez granice państwa, a może - odpowiednia odległość od Europy sprawia, że granice ludzkiego istnienia się kończą na rzecz ludzkiego panowania.
czemu osoba zza bliskiej granicy jest bratem, uchodźcą wojny, a odbieramy to miano tym, którzy uciekają od wojny - tylko takiej trochę dalej, takiej, która bezpośrednio nam nie zagraża? czy oboje nie zasługują na miano brata?
Przez morze mówi o ludziach, uchodźcach z wojny, zostawiających swój dom, dobytek, pracę, a niekiedy i rodzinę, w celu znalezienia bezpieczeństwa w obcym świecie - czym to różni się od wojny na Ukrainie? za daleko?
a może czujemy się zbyt bezpiecznie wobec Syrii - nie czujemy dymu wojny, nie czujemy zapachu krwi, nie słyszymy krzyku matek zabitych dzieci i rozpaczy rozdzielonych rodzin. zagrożenie, jakie czuje Europa, ma być ekonomiczne. jak ciężar przerzucają się kraje odpowiedzialnością. z Jugosławią - pomogliśmy, dlaczego nie zrobić tego znowu? wobec Syrii? obcy - za obcy kraj, kultura odmienna - za odmienna? a nie chełpimy się naszą tolerancją, dobrocią, po prostu - wyższością.
a może to jednak strach - nie przed wojną, nie przed ekonomią, ale przed "obcym", którego nigdy nie chcieliśmy poznać?

to bardzo emocjonalna książka; na pewno to nie przykład reportażu, gdzie autor jest praktycznie nieobecny, a słowa suche, gdzie pozwala się, aby to sama treść oddziaływała. nie ma w tym nic dziwnego - Bauer był z tymi ludźmi, poznał ich, rozmawiał z nimi. a cierpienie zbliża ludzi. nie odbiera to nic książce.
nie brak reporterskiej roboty - danych, kosztów, statystyk. zarazem to jeden z tych reportaży, gdzie uznano, że mniej znaczy więcej. pewnie dałoby się ją rozwinąć, znaleźć więcej przykładów, ale to nadal solidna pozycja. może ze względów bezpieczeństwa autor musiał pogodzić się z tą długością. u mnie - na pewno bardzo wpłynęła emocjonalnie.

ta książka to próba przebudzenia, którego potrzebuje Europa - ale być może nie była w stanie trafić tam, gdzie powinna.