Proces recenzja

Nie mam pojęcia, co myśleć o Procesie Franza Kafki. Nie wiem czy mi się podobał czy też nie, nie wiem nawet czy na pewno dobrze tę książkę zrozumiałam. Fabuła jest tak groteskowa, irracjonalna, że momentami miałam ochotę wybuchnąć głośnym śmiechem. A potem przypominałam sobie, że to wcale nie musi być tylko fikcja literacka i mina mi zrzedła.

Chyba nie miałam jeszcze do czynienia z tak absurdalną książką. Z sytuacją bez wyjścia, oskarżeniem bez winy, a w dodatku pozbawieniem możliwości obrony. Ba, nawet brakiem jakiejkolwiek informacji i odsyłaniem od drzwi do drzwi (co, swoją drogą, przypomina mi pracę mojej uczelni), a i to bez żadnego rezultatu. Byłam autentycznie przerażona bezradnością Józefa K., który w końcu sam przestał wierzyć w swoją niewinność i czekał na wyrok toczącego się przeciw niemu procesu. Symboliczne postacie drugoplanowe były świetnie ukazane. Adwokat, który nie broni swojego klienta, malarz oferujący "pozorne uwolnienie" czy ksiądz będący kapelanem sądowym - oni wszyscy budują atmosferę w tej książce przez swoje konszachty z biurokracją i ukazują świat w jego ponurej i mocno zbiurokratyzowanej formie.

Wiem doskonale, że liczba interpretacji tej powieści jest nieskończona, dlatego też nawet nie podejmuję własnej próby. Literacko zrobiła na mnie duże wrażenie – specyficzna atmosfera, metaforyczność i przede wszystkim jedna wielka niewiadoma, której sam Kafka nie wyjawia. Powieść absurdu w najczystszej formie. Co do samego protagonisty - nie wiem czy podanie tylko pierwszej litery nazwiska ma oznaczać stan oskarżenia i związany z nim brak ujawniania danych, czy może anonimowość, sugerującą, że takim Józefem K. może być w zasadzie każdy. Właściwie oba te rozwiązania mnie satysfakcjonują, nawet jeśli są tylko wytworem mojej wyobraźni i nie mają nic wspólnego z wizją autora.

Książka sama w sobie nie jest nowa, bo pierwsze jej wydanie przypada na 1925 rok, za to przedstawione wydanie już tak. Może nie należy ono do najbardziej poręcznych – twarda oprawa i nadspodziewanie duża liczba stron – ale z pewnością jest jednym z tych najpiękniejszych, dostępnych na polskim rynku wydawniczym. Proces wydany niedawno nakładem wydawnictwa MG opatrzony został szkicami Bruno Schulza, który był zarazem tłumaczem powyższej wersji tej powieści.

Proces to niesamowita książka. Nie wiem tylko czy w pozytywnym sensie. Zrobiła na mnie niewiarygodne wrażenie, ale jest przy tym taka przygnębiająca i ciężkostrawna w odbiorze, że nie mogłabym jej z czystym sumieniem polecić. Jedno jest pewne – nie żałuję, że ją przeczytałam i chyba rzeczywiście to taka pozycja, którą znać wypada, bo jest ważna i uniwersalna. Niezależnie od tego czy nam się spodoba czy nie. Daje do myślenia i wywraca mózg do góry nogami.