Agent w terenie recenzja

To ostatnia książka niedawno zmarłego mistrza powieści szpiegowskiej wydana za jego życia (pośmiertnie opublikował jeszcze 'Silverview'). Bohaterem i narratorem jest Nat, który w swoim czasie był szpiegiem na usługach brytyjskiego wywiadu, przed laty pracował w Moskwie a teraz mieszka w Londynie. Nat jest jakby na emeryturze, ale dostaje propozycję szefowania Przystani, mało ważnej placówki szpiegowskiej, niemniej coś w niej się dzieje: jego agenci prowadzą inwigilację niektórych członków licznej rosyjskojęzycznej diaspory w Anglii.

Na początku narracja toczy się bardzo leniwie, wręcz nudno, bez blasku typowego dla tego autora. Ale od pewnego momentu mamy regularną rzecz szpiegowską na dobrym poziomie. Jak wiadomo le Carré napisał najlepsze książki w czasach zimnej wojny, gdy istniało imperium sowieckie. Obecnie zaś państwo Putina zaczyna przypominać Sowietów ze swoją wrogością do Zachodu i imperialnymi zakusami. Właśnie w tej scenerii toczy się książka i autor znajduje się w niej dobrze, no cóż, wraca na znane terytorium.

Mamy zatem historie rosyjskich szpiegów, którzy decydują się zdradzić i przejść na stronę Anglików, ale nigdy nie wiadomo, czy jest to prowokacja Moskwy, czy też autentyczna wola współpracy. Mamy Anglików idealistów, zaciekłych przeciwników brexitu i Trumpa – bo rzecz dzieje się w 2017 r. Sądzą oni, że ich kraj się stacza i decydują się ujawnić tajne dokumenty obcemu wywiadowi, by ratować ojczyznę.

Mamy też typowy dla tego autora zjadliwy opis angielskich biurokratów, zimnych karierowiczów myślących tylko o własnych stołkach, którzy są w stanie utrącić każdą inicjatywę, aby tylko iść w górę. I jeszcze, brytyjscy bogacze, którzy są nienasyceni i dla dodatkowej kasy zrobią wszystko, na przykład wchodzą w ciemne interesy z postsowieckimi oligarchami. Pomaga im w tym londyńskie City, które autor nazywa całodobową pralnią pieniędzy.

Książka ma swoje smaczki, pyszny jest na przykład opis podróży Nata do Karlowych Warów – ulubionego miasta postsowieckiej mafii: „już trzydzieści lat temu rosyjscy mafiosi uzgodnili między sobą, że w Karlowych Warach jest zbyt miło, żeby się tu nawzajem zabijać. Lepiej niech to będzie bezpieczny azyl dla naszych pieniędzy, rodzin i kochanek.”

Mamy oczywiście w książce regularną intrygę szpiegowską, a rzecz cała kończy się nader optymistycznie, to coś nowego w powieściach le Carré'a. Książka jest dobrze napisana, ale nie dorównuje najlepszym dziełom tego autora, w szczególności cyklowi z George Smileyem, niemniej to niezła powieść szpiegowska.

Słuchałem audiobooka w bardzo dobrej interpretacji Adama Baumana.