Ptaszyna recenzja

Książka opowiada prostą historię, dziejącą się na przełomie wieków XIX i XX, mamy oto węgierską rodzinę na prowincji: rodzice i dorosła córka, tytułowa Ptaszyna, prowadzą usystematyzowane, nudne i powtarzalne życie. Na przykład, gdy córka spóźnia się parę minut na kolację, która jest jak zawsze o ósmej wieczór, urasta to do rangi wydarzenia, o którym pamięta się przez lata. To ludzie, którzy świadomie odgrodzili się od świata i grzebią się za życia, oto ojciec: „W ostatnich latach zajmował się właściwie tylko przygotowaniem do śmierci”. I oto w tym zatęchłym światku dochodzi do rewolucji: córka, trzydziestopięcioletnia stara panna, która nigdy nie opuszczała rodziców na dłużej niż półtora dnia, wyjeżdża na tydzień do wujostwa!

Dla rodziców Ptaszyny jest to nowe, świeże, niezwykłe doświadczenie, są zmuszeni w trakcie tygodnia bez córki wrócić do świata zewnętrznego. W rezultacie konfrontują się ze swoim życiem, stają twarzą w twarz z okrutną prawdą o jałowości dotychczasowej egzystencji. Oto niby się bardzo kochają, a kompletnie nie rozumieją, nie są ze sobą szczerzy, niszczą ich sekrety i kłamstwa. A potem córka wraca i wszystko jest znów jak po staremu, powrót do stęchlizny, samotnego celebrowania własnego nieszczęścia i czekania na śmierć.

Przy okazji wspaniale opisuje Kosztolányi życie na prowincji węgierskiej na przełomie wieków. Nuda, pijaństwo, tanie romanse, operetka, obżarstwo: „Kolacja była jak się patrzy, węgierska, z kurczęciem w potrawce, kluskami z serem, makaronem z makiem i orzechami, cuchnącym, spleśniałym serem, do którego fantastycznie pasował ów przeklęty śmierdzący płyn, kwaskowate wino.”

Zdawałoby się, że to wszystko tak przewidywalne i banalne, również będzie nudzić w lekturze, ale nie, czyta się to z wielką ciekawością, no cóż, to właściwość wielkiej prozy, o wszystkim można pisać tak, że nie można się oderwać od lektury. Wspaniały na przykład jest opis jak to ojciec rodziny wraca do życia towarzyskiego i rozkoszuje się grą w karty, gulaszem, cygarem, czy szklanicą piwa.

Znakomita literatura.