Pierwsza połowa XIV stulecia. Książę płocki, Wańko, zwany Srogim, przyjmuje na swoim dworze posłów czeskich i krzyżackich. Sojusz z Czechami i krzyżakami wymierzony jest przeciw Władysławowi Łokietkowi. Nie wszyscy możni z otoczenia księcia pochwalają zamiary swego pana. Pośród tych, którzy usiłują nakłonić Wańkę do zmiany decyzji jest wojewoda Andrzej Odrowąż. W życiu uczuciowym księcia także nie brakuje burzliwych przeżyć. Jego ukochana Zozula jest czymś wyraźnie przygnębiona. Wańko zamierza poznać przyczyny nagłej zmiany jej nastroju.
W tym samym czasie, syn wojewody płockiego, młody rycerz Jaszko Odrowąż, w trakcie wędrówki przez puszczę dociera przypadkiem do Borowic. Ten niewielki zapomniany przez Boga i ludzi gródek należy do pana Spytka. W Borowicach Jaszko poznaje niezwykle urodziwą córkę Spytka, Halkę. Młodzi szybko zakochują się w sobie. Niebawem okazuje się jednak, że na drodze do szczęścia tej pary zaczynają piętrzyć się liczne przeszkody.
Na kartach powieści dzieje się bardzo wiele. Mamy wielką politykę, knowania, intrygi, dążenie do władzy za wszelką cenę. Wielokrotnie wspominany bywa Władysław Łokietek. Tytułowy bohater to także postać, która zapisała się na kartach historii. Michał Synoradzki kreśli jego sylwetkę jako bezwzględnego, ambitnego i mściwego władcę. Wańko to kunktator, zmienia sojusze, w chodzi w alians z krzyżakami, by za jakiś czas stanąć po stronie Polski. Pośród postaci drugoplanowych widzimy możnowładców, rycerzy a nawet szpiegów. W trakcie rozwoju fabuły na jaw wychodzą pilnie strzeżone przez lata, mroczne sekrety niektórych z bohaterów.
W bogatym dorobku Michała Synoradzkiego (1860-1922) znajdziemy około czterdziestu powieści, w większości historycznych. Synoradzki należał do Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy. Jak wielu ówczesnych autorów również i on drukował swe utwory na łamach prasy. Ukazywały się one między innymi w „Gazecie Warszawskiej”, „Kolcach” a także w słynnej „Biesiadzie Literackiej”. „Wańko Srogi” na premierę książkową musiał nieco poczekać, wcześniej przygody księcia, Jaszka, Halki, Zozuli i Spytka mieli okazję poznać choćby czytelnicy pisma „Korespondent Płocki”. Mimo iż książki Synoradzkiego cieszyły się dużym zainteresowaniem czytelników, większość z nich nie była wznawiana po zakończeniu II wojny światowej. Podobnie było również z niniejszą powieścią.
„Wańko Srogi” to czwarta pozycja w serii wyjątkowych powieści historycznych „Szabla i miecz”. W 2024 roku miłośnicy literatury przygodowej i dziejów Polski mieli okazję poznać również powieści Kazimierza Glińskiego „Mąż krwawy”, Włodzimierza Sulimy Popiela „W sidłach Diabła” oraz Stanisława Kluczka „Zamek Gardłorzeziec”. Polecam.