Ulica Nadbrzeżna. Cudowny czwartek recenzja

Książka „Ulica Nadbrzeżna / Cudowny Czwartek”, wydana przez Prószyński i S-ka, to pozycja, która oferuje czytelnikowi nie tylko literacką podróż w głąb małego kalifornijskiego miasteczka Monterey, ale także pokazuje mistrzostwo Steinbecka w kreowaniu barwnych, złożonych postaci i żywego, pełnego emocji świata. W tej wyjątkowej edycji wydawniczej znalazły się dwie powieści Steinbecka – „Ulica Nadbrzeżna” oraz jej późniejsza kontynuacja „Cudowny Czwartek” – tworzące razem opowieść o społeczności skupionej wokół tytułowej ulicy i o mieszkańcach, których życie, mimo licznych trudności, wypełnione jest zarówno humorem, jak i melancholią. Każdy kto zaprzyjaźnił się z Steinbeckiem wie zresztą, że Monterey to miejsce, do którego lubi zabierać on czytelników.

„Ulica Nadbrzeżna”, napisana w 1945 roku, przenosi nas do tego miasteczka zamieszkałego przez ludzi z marginesu społecznego – bezrobotnych, artystów, włóczęgów, i outsiderów – w czasach, które dla wszystkich były ciężkie. Steinbeck z wielką wrażliwością i empatią kreśli losy swoich bohaterów, tworząc galerię niezwykłych postaci, które mimo swoich niedoskonałości i dziwactw, budzą sympatię i współczucie.

W centrum tej opowieści znajduje się Doktor – samotny biolog morski, który jest jedną z bardziej złożonych postaci w całej twórczości Steinbecka. Doktor jest postacią, która, choć odosobniona, pełni rolę moralnego kompasu i duchowego przywódcy tej niewielkiej społeczności. Choć żyje w pewnym oderwaniu od innych, jego życie splecione jest z codziennymi dramatami i drobnymi radościami mieszkańców ulicy Nadbrzeżnej.

Steinbeck z wielką umiejętnością kreśli portrety tych „małych ludzi” – grupy, która w innych rękach mogłaby zostać łatwo zredukowana do stereotypowych, biednych włóczęgów. Zamiast tego, pisarz maluje ich jako pełnych życia, autentycznych bohaterów, dla których przyjaźń, wsparcie i humor stają się tarczą przed brutalnością codzienności. Wydaje się, że Steinbeck bardziej cenił towarzystwo „marginesu” niż przebywanie na salonach.

Druga powieść, „Cudowny Czwartek”, napisana w 1954 roku, to kontynuacja losów postaci z „Ulicy Nadbrzeżnej”. Mimo że upłynęło kilka lat od wydarzeń z pierwszej powieści, Steinbeck nie traci ani odrobiny swojego poczucia humoru, ciepła i czułości w opisywaniu bohaterów.

Akcja „Cudownego Czwartku” rozgrywa się po II wojnie światowej. Monterey się zmienia, a wraz z nim życie mieszkańców. Na ulicy Nadbrzeżnej pojawiają się nowe postacie, a znani już bohaterowie zmagają się z nowymi problemami. Doktor, który ponownie znajduje się w centrum wydarzeń, zmaga się z kryzysem egzystencjalnym – samotnością i poczuciem bezcelowości. Steinbeck, kreując ten kryzys, ukazuje głębszą warstwę emocjonalną swojej postaci, a zarazem nadaje powieści bardziej refleksyjny ton niż pierwszej odsłonie.

W „Cudownym Czwartku” pojawia się także nowa, intrygująca postać – Suzy, młoda kobieta, która dołącza do społeczności i staje się dla Doktora kimś wyjątkowym. Jej pojawienie się wprowadza powiew świeżości i nadaje powieści romantycznego wydźwięku, co stanowi nowy element w porównaniu z „Ulicą Nadbrzeżną”. Suzy i Doktor tworzą jedną z tych relacji, która, mimo prostoty, odznacza się głębokim znaczeniem, a ich wzajemne oddziaływanie staje się kluczowym elementem powieści.

Obie powieści są doskonałymi przykładami literackiego kunsztu Steinbecka, który potrafi stworzyć opowieści pełne barwnych postaci i przekonująco ukazać ich codzienne zmagania z rzeczywistością. Steinbeck, jak mało który pisarz, potrafi opisać ludzką naturę w sposób pełen empatii, ale bez uciekania się do sentymentalizmu.

W obu książkach autorowi udało się stworzyć niezwykle intymną atmosferę, w której drobne, codzienne sprawy nabierają znaczenia uniwersalnego. Steinbeck udowadnia, że nawet najbardziej przyziemne życie może być pełne sensu i wartości, a „mali ludzie” zasługują na naszą uwagę i szacunek.

Co więcej, obie powieści pełne są subtelnego humoru, który równoważy trudne i smutne momenty w życiu bohaterów. Ten humor, typowy dla Steinbecka, nigdy nie jest agresywny czy prześmiewczy, ale raczej wynikający z głębokiego zrozumienia ludzkich słabości.

Mimo że obie powieści zostały napisane w połowie XX wieku, poruszane w nich tematy pozostają zaskakująco aktualne. Samotność, przyjaźń, potrzeba akceptacji – to wszystko są problemy, z którymi mierzą się bohaterowie Steinbecka, a które przecież tak samo dotyczą nas dziś. Szczególnie w „Cudownym Czwartku” można dostrzec echa współczesnych niepokojów i pytań o sens życia oraz wartość relacji międzyludzkich.

„Ulica Nadbrzeżna” i „Cudowny Czwartek” to dwie wyjątkowe powieści, które doskonale pokazują, dlaczego John Steinbeck jest uważany za jednego z najwybitniejszych amerykańskich pisarzy XX wieku. Jego zdolność do portretowania codziennego życia i ukazywania głębi ludzkich emocji sprawia, że obie książki pozostają aktualne i wciągające, niezależnie od upływu czasu.

Choć nie są to arcydzieła na poziomie „Gron gniewu” czy też „Na wschód od Edenu”, to jednak warto sięgnąć po te powieści. Zwłaszcza w tym pięknym wydaniu! Steinbeck idealnie nadaje się na długie jesienne wieczory. I koniecznie zapamiętajcie, że po Kiepskiej Środzie, zawsze przychodzi Cudowny Czwartek!