Wyparte, odroczone, odrzucone recenzja

Jeszcze w listopadzie tego roku głośno było o tym, że partia PiS powołała Parlamentarny Zespół ds. Oszacowania Wysokości Odszkodowań Należnych Polsce od Niemiec za Szkody Wyrządzone w trakcie II Wojny Światowej. Tymczasem pierwsze posiedzenia zespołu na stronie sejm.gov.pl są już z 2018 r., a więc nie jest to młody twór. To jak jest z tą reparacją? Czy faktycznie politykom zależy na działaniach związanych z tytularną działalnością, czy chodzi tylko o narrację kierowaną do właściwego sobie elektoratu?

Jednak reparacja to bardzo poważny temat, usiany trudnościami z każdej ze stron. Tu pojawia się bardzo potrzebna publikacja, autorstwa dwóch Niemców, co jest zaskakujące. W tym miejscu należy postawić znak STOP. Mylne stereotypowe myślenie, że Niemiec Niemca z tamtych lat będzie bronił w swojej pracy. Książka jest przykładem rzetelnego podejścia do tematu, choć na pewno nie wyczerpuje i nie odpowiada na wszystkie pytania.

Pierwsza część, bardziej rozbudowana należy do Karla Heinza Rotha - historyka. Są w niej metodologia, okupacja, Polska jako teren doświadczalny, sprawy reparacji z punktu widzenia zachodnich i wschodnich krajów, Traktat dwa plus cztery, spory w Grecji i Polsce, wielkość długu reparacyjnego i dotychczasowe świadczenia oraz podsumowanie.

Hartmut Rübner, politolog i filozof, zajął się opracowaniem drugiej części, czyli zebraniem dokumentacji dyplomatycznej z lat 1970-1990, ukazującej stosunek RFN do polskich roszczeń odszkodowawczych. Mimo mniejszej objętości zawiera ciekawy, a zarazem smutny obraz polityki zagranicznej.

We wstępie książki dowiedziałam się, że to nie jest pierwsze wydanie tych Panów o historii niemieckiego długo reparacyjnego po II Wojnie Światowej. Pierwsze z 2017 r. dotyczyło bardziej Europy Zachodniej i Południowo-Wschodniej. W 2019 r. pojawiło się rozszerzone wydanie greckie. Wydanie dotyczące polskiej kwestii wyszło dopiero teraz. Dlaczego? Ze względu na ogrom szkód, jakie ucierpiała Polska w tamtym czasie plus negatywne następstwa tego w późniejszych latach? Polska była przecież terenem doświadczalnym, potężnie okrutnym i wręcz niewyobrażalnym…

Na koniec nasuwa się jeszcze jedna refleksja. Czy nawet jeśli otrzymalibyśmy niekończące się stosy banknotów, czy takie odszkodowanie by nas usatysfakcjonowało? Wszak wiadomo, że żadne pieniądze nie zwrócą czyjegoś życia. Milionów żyć tym bardziej. Czy ciągłe rozpamiętywanie, rozdrapywanie ma sens w obliczu, gdy niedługo pozostaną tylko młodsze pokolenia?

Książka z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl.