W sprawach politycznych na Rosję i Putina nie można patrzeć z perspektywy państw zachodnich. Rosja funkcjonuje wg innych reguł ukształtowanych przez jej historię cyt.: „HG: Problem polega na dwóch absolutnie różnych językach i kodach kulturowych. Myśmy nie rozumieli języka, którym mówią oni, a oni w zasadzie nie końca rozumieli nas, bo nigdy nie wniknęli w język Zachodu. Nasz racjonalizm, umiarkowanie i skłonność do kompromisu traktowali jako słabość, a myśmy oczekiwali od nich z kolei stosowania się do pewnego kodu kulturowego, który jest im całkowicie obcy.”
Zachód przejrzał na oczy w sprawie Putina dopiero po agresji Rosji na Ukrainę, w lutym 2022 roku.
Kim jest Putin i jego wataha?
Tak jego najbliższe otoczenie nazwał Witold Jurasz w swojej książce - wywiadzie-rzeka „Wataha Putina”. Autor jest dziennikarzem, wcześniej był dyplomatą. Rozmawia w niej z Hieronimem Gralą, który jest historykiem, i przez wiele lat pracował w dyplomacji, w Rosji.
W książce jest wiele ciekawych informacji np. dotyczących picia alkoholu przez Putina i jego ekipę cyt.: „Nigdy nie spotkałem człowieka, który byłby świadkiem, i to od czasów kariery jeszcze w Petersburgu, że Putin się spił. Nigdy nie spotkałem nikogo, kto powiedziałby mi, że był świadkiem, jak się upił Patruszew czy Naryszkin. I mógłbym to kontynuować, bo widziałem, jak spora część z nich zachowuje się za stołem. To była wręcz antyteza zachowania dworu jelcynowskiego. Za Jelcyna tam otóż została przekroczona masa krytyczna. Oni nie pili, tylko chlali”.
Bardzo ciekawy fragment, w którym jest mowa o tym, kogo z Polaków najbardziej nienawidzi Putin. Cyt.: „WJ: Trzeba tu dodać, że Kwaśniewskiego w Rosji realnie za 2004 rok nienawidzą. Jakby Władimira Putina spytać, kogo on tak naprawdę w Polsce nienawidzi, to on niemal na pewno na pierwszym miejscu Kwaśniewskiego wymieni. Nie Jarosława Kaczyńskiego za te czołgi dostarczone Ukrainie, a właśnie Kwaśniewskiego.
HG: A na drugim miejscu wymieni, choć to Amerykanin Brzezińskiego*, bo on im też zalazł za skórę. W przypadku Kwaśniewskiego Putin jego działania w Kijowie potraktował w kategoriach osobistej zdrady.”
Tak książka, to analiza kariery Putina i jego otoczenia oraz próba przybliżenia czytelnikowi, kim są ci ludzie, skąd się wzięli w otoczeniu „cara Rosji”, jak zostali przez niego złamani. Są jego kukiełkami, ale on sam, jest również zależny od nich.
Pojawiają się również ciekawostki, można by powiedzieć, że anegdotyczne, gdyby nie to, że wieje od nich grozą np. o nieoddawaniu garniturów przez polskiego dyplomatę do pralni w Rosji, ponieważ może je dostać z powrotem z wszytym urządzeniem podsłuchowym.
Szkoda, że wydawcy nie pomyśleli o tym, żeby zamieścić zdjęcia osób, o których rozmawiają autorzy książki. O ile większość osób wie, jak wygląda Putin, Miedwiediew, czy Ławrow (szef rosyjskiej dyplomacji), to pozostali bohaterowie (np. Siergiej Naryszkin) są mniej znani zwykłemu czytelnikowi.
„Wataha Putina” jest interesującą książką. Przybliża i tłumaczy Rosję oraz jej rządzących takimi, jacy są naprawdę. Nie można ich postrzegać z punktu widzenia polityki świata zachodniego. To jest szczególnie ważne w kontekście wojny w Ukrainie. Tutaj kłania się powiedzenie „Realpolitik”. Trzeba uprawiać wobec Rosji Realpolitik, czy politykę realną, a nie stosować nasze wyobrażenia o niej i Putnie.
Putin ma ponad 70 lat, czyli coraz mniej czasu przed nim. Zaskakujące i smutne jest zakończenie książki, będące świetną puentą tego wywiadu. Nie daje zbytniej nadziei, że Rosja może się zmienić w państwo demokratyczne. Czy odejście Putina coś zmieni w tym kraju?!
Cyt.: „ WJ*: Jesteś gotów zaryzykować i powiedzieć, kto ma największe szanse, by zastąpić Putina?
HG*: Tego jeszcze nie wie nikt. Ani FSB*, ani CIA, ani ten, kto Putina zastąpi. Ani nawet Putin.”
* Zbigniew Brzeziński – (1928-2017) – polsko-amerykański politolog, sowietolog, m.in. doradca ds. bezpieczeństwa narodowego Stanów Zjednoczonych prezydenta Jimmy’ego Cartera (1977-1981).
*WJ – Witold Jurasz
*HG – Hieronim Grala