Tupac Shakur recenzja

Sięganiu po książki wydawnictwa Novae Res towarzyszy niemały stres. To ono w końcu odpowiada za moje najbardziej spektakularne czytelnicze rozczarowania. Dlatego do lektury biografii Tupaca Shakura zabierałem się jak pies do jeża. Wciąż obawiałem się, że zdzieli mnie po twarzy, ale spotkało mnie niezwykle miłe zaskoczenie – książka jest napisana naprawdę dobrze, pozbawiona błędów edytorskich, a narracja wciąga już od pierwszych stron.

Trzeba tu oddać Łukaszowi Skibińskiemu, że chwyta naszą uwagę pierwszym rozdziałem i utrzymuje ją aż do końca, nawet jeśli (siłą rzeczy) nie wszystkie rozdziały są dla nas równie interesujące. To biografia, która została napisana z konkretnym pomysłem. Autor potrafi posługiwać się językiem polskim (co niestety nie jest regułą wśród wydawniczych nowości) na tyle swobodnie, by przemycać do książki drobne żarciki i co jakiś czas puszczać do nas oko. Jest to jednak również biografia z tezą, z którą osobiście się nie zgadzam, bo choć nie odmawiam nikomu prawa, aby stawiać pomnik Tupacowi, to jednak Łukasz Skibiński nieco przesadził z jego rozmiarem i szlachetnością materiału z jakiego postanowił go stworzyć.

Tupac Shakur znany jest pokoleniu, które w latach 90-tych oglądało MTV. Pytanie jednak co o nim faktycznie wiemy? Rozpoznałbym go na zdjęciach i byłbym w stanie stwierdzić, że to raper, który został zastrzelony. Tutaj moja wiedza się kończyła, dlatego zdecydowałem się przeczytać biografię autorstwa Łukasza Skibińskiego. Na czym polegał fenomen Tupaca? Przecież w latach 90-tych zastrzelono na świecie znacznie więcej ludzi, których nie jestem w stanie rozpoznać na zdjęciach. Coś jednak musiało Tupaca Shakura na tyle wyróżniać, że zapisał się w społecznej świadomości (nawet jeśli tylko dość powierzchownie).

Łukasz Skibiński podchodzi do tematu bardzo rzetelnie. Kreśli nam w pierwszej części swojej książki cały kontekst w jakim funkcjonował Tupac Shakur. I nie chodzi jedynie o ten kontekst najbliższy, rodzinny. Chodzi o kontekst społeczny Stanów Zjednoczonych, które chyba do dziś nie do końca uporały się z kwestią rasizmu.

Choć nie ma w tej biografii przestrzeni na gruntowne przedstawienie całej historii, to jednak w telegraficznym skrócie autor opisuje nam walkę czarnoskórych o równe traktowanie. Sporo miejsca poświęca przede wszystkim dwóm postaciom z sztandarów, o odmiennym podejściu do niewątpliwego problemu z jakim mierzyła się Ameryka. Zanim poznamy Tupaca Shakura, mamy możliwość dowiedzieć się więcej o Malcolmie X, który wzywał do otwartej walki z rasizmem (z akcentem na słowo walka). Łukasz Skibiński odwołuje się też do osoby Martina Luthera Kinga, który chciał osiągnąć ten sam cel (równość), ale zmierzał tam inną, pokojową drogą.

Dlaczego tyle miejsca w biografii Tupaca Shakura autor poświęca Malcolmowi X i Martinowi Luther Kingowi? To staje się jasne w dalszej części książki. Łukasz Skibiński stawia ich wszystkich w jednej linii. Uważa, że Tupac Shakur był nie mniej zasłużony (o ile nie więcej) na polu walki z rasizmem, niż tych dwóch, powszechnie znanych liderów.

To bardzo odważna teza. Autor oczywiście ma do niej pełne prawo, tak jak czytelnik ma prawo uśmiechnąć się pod nosem i pokręcić z niedowierzaniem głową. Mówi się, że im głębiej w las, tym więcej drzew. W przypadku omawianej biografii, im więcej stron za nami, tym odważniejsze są stwierdzenia Łukasza Skibińskiego:

Zestawianie Tupaca z Chrystusem jest dla mnie naprawdę dużą przesadą. Łukasz Skibiński robi to jednak konsekwentnie, rozpisując się na temat tego, że czarnoskóra społeczność poszukiwała i potrzebowała czarnego Jezusa. Rzekomo odnajduje go w osobie Tupaca. Czy rzeczywiście?

Już pojawiające się w pierwszej części książki porównywanie Tupaca do starotestamentowego Jeremiasza, płaczącego proroka, jest w moim odczuciu sporym nadużyciem. Mógłbym jednak znaleźć pewne punkty styczne – pełne emocji obnażanie bezprawia, które toczy Stany Zjednoczone, tak jak niegdyś działo się to w pokoleniu Judy. Jednak tym, którzy próbują określać Tupaca mianem oczekiwanego przez uciśnionych posłańca Bożego, mogę tylko zacytować słowa prawdziwego Mesjasza, Jezusa Chrystusa:

Należy sobie zatem zadać pytanie o to jakie były nie tylko słowa Tupaca, ale jakie było jego życie. Co do warstwy artystycznej, dość gruntownej analizy kolejnych płyt dokonał Łukasz Skibiński w następujących po sobie rozdziałach. Wsłuchiwał się nawet w to co znajduje się w tle poszczególnych nagrań i wyciąga z tego ciekawe wnioski, porównując Tupaca do proroka albo psalmisty.

Niewątpliwie jest to artysta, który wywarł spory wpływ na otoczenie. Jednak czy na tyle trwały, by stawiać mu taki pomnik i oddawać niemalże boską cześć?

Autor biografii uparcie wraca do zestawiania Tupaca z Jezusem. Jednak Chrystus nie cierpiał za swoje grzechy. Tupac natomiast trafił do więzienia (oraz zginął) nie za winy innych, ale za to jak prowadził swoje życie. Zarzut gwałtu, narkotyki, nawoływanie do nienawiści, gangsterskie porachunki. Choć sam wyrwał się z biedy, to jednak trudno uznać go za filantropa. Kule dwukrotnie go dosięgały nie dlatego, że wzywał świat do miłości i wzajemnego szacunku. Nawet jeśli gdzieś w środku tego pragnął, nie to było bezpośrednią przyczyną jego śmierci. Stało się to na ulicy w Las Vegas, miasta grzechu, niewiele po tym jak kamery zarejestrowały jego udział w bójce. Zatem „rozpoznacie ich po ich owocach”. Niech każdy samodzielnie odpowie sobie na pytanie kim był Tupac Shakur: prorokiem-męczennikiem czy artystą-bandytą?

Biografię polecam, bo czyta się ją dobrze. Nie ogranicza się jedynie do przybliżenia osoby Tupaca Shakura. Choć koniec końców nie mogę zgodzić się z wnioskami autora, to jednak jego książka dała mi sporo do myślenia… a za to przecież książki tak cenimy.