Brakująca połowa dziejów recenzja

„Takie jest wilcze prawo historii – pamięta tych, którzy stawiają kropkę nad „i”, nie tych, którzy temperują ołówki”*.

Anna Kowalczyk, dziennikarka, reporterka i felietonistka, a do tego feministka, postanowiła z okazji zbliżającej się setnej rocznicy odzyskania niepodległości napisać książkę o kobietach w dziejach Polski. Przytoczony przeze mnie cytat doskonale wyjaśnia prawie całkowity brak kobiet w podręcznikach historii. Nie dlatego, że ich nie było. Były, ale po pierwsze miały mniejszą siłę przebicia, po drugie – często wykonywały pracę mniej spektakularną, co nie oznacza, że mniej ważną. Książka „Brakująca połowa dziejów” zgłębia tematy praw kobiet, religii, edukacji, pracy, sztuki, wojny i buntu oraz polityki. Aby obraz był pełniejszy, do wypowiedzi zaproszeni zostali różni badacze historii.

Autorka stara się przybliżyć czytelnikowi rolę kobiety w różnych sferach życia i działalności na przestrzeni wieków. Nie skupia się przy tym na najsłynniejszych przedstawicielkach płci, jak choćby Maria Skłodowska-Curie, lecz na tych, które – choć mniej znane – przyczyniły się swoją ciężką pracą do zmian. Tych, które nie ustępowały talentami mężczyznom, które nie bały się walczyć o swoją niezależność. A takich kobiet było naprawdę wiele. Wymienię tylko kilka: pasjonujące życie Magdaleny Mortęskiej – ksieni klasztoru benedyktynek w Chełmnie czy Marii Franciszki Kozłowskiej, założycielki mariawityzmu. Z bardziej współczesnych zaś Zofii Radwańskiej-Paryskiej (botaniczki i taterniczki), Marii Szymanowskiej (pianistki i kompozytorki), Joanny Żubrowej (pierwszej sierżant-kobiety w polskim wojsku) czy Dulębianki (działaczki społecznej).

Trochę obawiałam się tej książki – choć interesuję się tematyką kobiecą, historią rozwoju feminizmu, jednak ze współczesnymi feministkami nie jest mi po drodze (odstrasza mnie to zacięcie, żeby nie powiedzieć – zacietrzewienie). Na szczęście okazało się, że moje obawy się nie sprawdziły – no może trochę poza wstępem oraz ostatnim rozdziałem, ale to jestem w stanie Autorce wybaczyć.

Anna Kowalczyk we wstępie pisze, że „Brakująca połowa dziejów” jest zaproszeniem do głębszego poznania historii kobiet. Oczywistym jest, że na 414 stronach nie da się wszystkiego opisać. Dlatego też nieocenionym źródłem inspiracji do dalszych poszukiwań jest obszerna bibliografia. Ja na pewno z tego zaproszenia skorzystam i dalej będę zgłębiać ten fascynujący temat.

* A. Kowalczyk, Brakująca połowa dziejów. Krótka historia kobiet na ziemiach polskich, Wydawnictwo WAB, Warszawa 2018, s. 261.