Nienazwany Tom 1 recenzja

Czasem bywa tak, że książka trafia do czytelnika, odpowiadając na jego aktualny nastrój i nie pozwala się od siebie oderwać. Nie musi być wybitna, po prostu zdarza się w odpowiednim miejscu i czasie, zatapiając czytelnika do cna w fabule, zdając się napisana specjalnie dla niego.

Tak właśnie miałam z „Nienazwanym” Jarosława Turowskiego. Już na pierwszej stronie porównanie opisu zachowania ćmy przy lampie do lotu sprawiło, że nie miałam wątpliwości, że „Turowski mnie ma”. To dobra książka. Bardzo.

„Nienazwany” składa się z trzech części. W pierwszej poznajemy Fabiana – typowego studenta mieszkającego wraz z rodzicami adopcyjnymi w podlubelskiej wsi. Prowadzi on zwykłe życie młodego człowieka – nauka, imprezy, dziewczyna. Pewnego dnia mężczyzna zostaje zaczepiony na ulicy przez bezdomnego. Otrzymuje od niego kopertę ze zdjęciem, które wkrótce znika w niewyjaśnionych okolicznościach. Przedstawia ono Fabiana z amputowanymi nogami, siedzącego na wózku inwalidzkim. Chłopak popada w paranoję. Obserwujemy powolny upadek człowieka. Pierwsza część pozwala nam ulec złudzeniu, ze mamy do czynienia z powieścią obyczajową. Dopiero pod koniec okazuje się, że jest jeszcze „coś”.

W dalszych częściach książki poznajemy historię Zuzy – biologicznej matki Fabiana – oraz Marka Zychli (o, jakże ja lubię takie przekomarzania między autorami), policjanta, który jeszcze przed urodzeniem Fabiana znalazł się w centrum makabrycznych wydarzeń, jak się później okaże, ściśle wiążących się z chłopakiem i jego matką, a także tajemniczym Nienazwanym. Ale kto, co, z kim i dlaczego – tego niech czytelnik dowie się sam.

Jarosław Turowski ujął mnie swoim językiem. Każde słowo ma znaczenie, nie pojawia się przypadkowo. Przy czym autor potrafi tak uderzać w klimat, tworzyć opisy, jakby sam był bohaterem wydarzeń, które maluje przed czytelnikiem. Nie ma tu żadnej sztuczności, Turowski bawi się językiem z klasą, nawet wulgaryzmy używane są tak, by nie zniesmaczały, a jedynie ukazywały naturalny, potoczny dialog, stwarzając przy okazji prawdziwy obraz życia. Fabuła wciąga. Jedno z pozoru nieznaczące wydarzenie wywołuję lawinę kolejnych. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć zakończenia. Realizm (wbrew późniejszym nierealnym wydarzeniom) ujmuje. Łatwo identyfikować się z głównymi bohaterami. Chapeau bas za opisy staczania się Fabiana. Groza dozowana jest stopniowo, a wizje działań Nienazwanego przyprawiają o dreszcze na karku.

Nie obyło się niestety bez kilku wpadek. W ogóle odniosłam wrażenie, jakby książkę redagowały dwie osoby. O ile w pierwszej części przyczepienie się do czegokolwiek byłoby czystą złośliwością krytyka, o tyle w drugiej i trzeciej zdarzają się „kwiatki” w stylu „okres czasu”, „zagryzł zęby” czy nieskładne zdania, gdy stara koncepcja konstrukcji nałożyła się z nową. Błędy te rażą o tyle bardziej, o ile całość książki jest na dobrym poziomie i wręcz z zaskoczeniem przyjmuje się fakt, że w ogóle znalazły się w powieści.

Podsumowując, powtórzę, że „Nienazwany” to bardzo dobra powieść. W dobie autorów płodnych w pomysły, a ubogich w warsztat Jarosław Turowski zdaje się światełkiem w tunelu. Potrafi tworzyć dojrzale (nawet nad wiek – do momentu ukończenia książki nie miałam pojęcia, jak młodym człowiekiem jest autor), pisać z klasą, zainteresować czytelnika fabułą. Tu forma i treść stoją na jednym poziomie.

Polecam.