Nowy wspaniały świat recenzja

Antyutopia, napisana w 1931 r., która jest już klasyką. Przedstawia w niej Huxley szczegółowo naszą przyszłość na tym padole. Pominę opisy nowych technologii, bo te można między bajki włożyć. Ważniejsze jest, jak autor widzi strukturę społeczną i organizację ludzkości. Mamy oto technologiczne mnożenie ludzi jak w 'Seksmisji', żadnej tam ciąży i porodu. Panuje instytucjonalny promiskuityzm, miłość, małżeństwo, to są przeżytki starych czasów. Wszystko to jest doskonale zaprogramowane, a każdy winien bez przerwy czuć się przyjemnie. A jak ktoś się źle poczuje, to bierze pigułki somy poprawiające nastrój, coś w rodzaju prozacu. Społeczeństwo jest kastowe, ale członkowie każdej z kast, nawet tych najniższych, są zadowoleni ze swego losu, tak zostali zaprogramowani w dzieciństwie za pomocą hipnozy i innych zaawansowanych technik. Istnieją też społeczności niereformowalne, żyjące jak w starych czasach, ale trzyma się ich gdzieś daleko, za drutami kolczastymi i tam pędzą swój nędzny i nieszczęśliwy żywot.

Najważniejsza w książce jest koncepcja szczęścia jako stanu permanentnej przyjemności; chodzi też o unikanie czy eliminację cierpienia, bo w ogóle życie ma być piękne i pełne rozrywek. A jak się człek źle czuje, to bierze pigułkę szczęścia i za chwilę jest OK. To trochę przypomina obecne ideologie hedonizmu: szybkie przyjemności, seks bez zobowiązań, życie chwilą. Właśnie tak żyją bohaterowie utopii Huxleya, jeden z nich mówi „Nigdy nie odkładaj do jutra przyjemności, którą możesz mieć dzisiaj.” To zdanie podzielane przez wielu współczesnych.

A wszystkim zarządza małe grono z najwyższej kasty, ich ideologia jest prosta: „Ludzie są szczęśliwi; otrzymują wszystko, czego zapragną, a nigdy nie pragną czegoś, czego nie mogą otrzymać. Są zamożni, bezpieczni, zawsze zdrowi; nie boją się śmierci; żyją w stanie błogiej niewiedzy o namiętnościach i starości. (…) A jeśli coś nie gra, pozostaje soma.” Zaiste, ciekawy to obraz przyszłości, państwo totalitarne, w którym nie mamy innego wyjścia niż stale odczuwać przyjemność, zresztą tak nas zaprogramowano. Przypomina się Rosja Sowiecka czy komunistyczne Chiny gdzie obywatelom wmawiano, że żyją w najlepszym z ustrojów, jak się to skończyło, wiadomo... Niemniej teraz władze dysponują daleko bardziej zaawansowanymi technologiami, niewykluczone, że wizja Huxleya się ziści. Brr...

Książka jest bardzo dobrze napisana, czyta się wartko mimo nieco archaicznych koncepcji rozwoju technicznego w przyszłości, ale to chyba nieuniknione w książkach sf, niemniej u Huxleya daleko jest ważniejsza filozofia od technologii, i to czyni rzecz całą nader aktualną.