Wczorajsze dzisiaj „Myśli nieuczesanych" St. J. Leca recenzja

Stanisław Jerzy Lec, a właściwie Stanisław Jerzy de Tusch-Letz, to swoista legenda, cięty, ironiczny język tego satyryka, poety i aforysty trwale zapisał się w historii literatury polskiej. Zbigniew Woźniak - naukowiec, socjolog, znawca społeczeństwa obywatelskiego - w swojej książce "Wczorajsze dzisiaj Myśli nieuczesanych Stanisława Jerzego Leca" uporządkował prawie pięć tysięcy aforyzmów mistrza lapidarnego słowa. Było to niewątpliwie duże wyzwanie, ale udało się tego dokonać i nie zanudzić czytelnika ciągłym cytowaniem. Oczywiście cytatów jest sporo, ale są one sprawnie wplecione w ciekawy, momentami pobudzający do refleksji, momentami zabawny wywód.

Niewątpliwą zaletą tej publikacji jest jej możliwość zapoznania się z twórczością Leca w sposób pogrupowany tematycznie przez Woźniaka, dzięki czemu łatwiej wytworzyć sobie obraz całości i wychwycić pewne powtarzające się motywy. Z prezentowanych cytatów wyłania się pesymistyczny, ale też bardzo racjonalny obraz rzeczywistości widzianej przez Leca. Czytając aforyzmy pojedynczo, można się z nich śmiać, jednak zapoznawszy się z nimi w takiej jak tutaj ilości, trudno nie wzbudzić w sobie poważniejszej refleksji nad światem i kondycją ludzką.

Z aforyzmów Leca można także sporo wyczytać o samym pisarzu, w czym książka Zbigniewa Woźniaka zdecydowanie pomaga czytelnikowi. Można też sporo dowiedzieć się o samym sobie. Myślę, że zdecydowanie lepiej odbierze słowa Leca oraz komentarz do nich ktoś, kto nie jest osobą zamkniętą na myślenie, na inne punkty widzenia, na sprzeczności niż ktoś, kto posiada sporo uprzedzeń i za wszelką cenę zawsze broni swojej jedynie słusznej wizji świata - jakakolwiek by ona nie była.

Myślę, że jednak największą wartością tej książki jest odniesienie działa mistrza Leca do naszych czasów - tytuł nie obiecuje bowiem czegoś, czego nie daje. Faktycznie mamy tu ukazane "dzisiaj", czyli perspektywę współczesności. Okazuje się, niestety, że konstatacje pisarza z czasów PRL pasują do polskiej rzeczywistości XXI wieku.