Kroniki Skolopendry recenzja

Kroniki Skolopendry Barbary Fitowskiej zaklasyfikowane zostały jako powieść polska i powieść fantasy. Wydaje mi się jednak, że książka ta jest nad wyraz realistyczna — konwencja pseudofantastyczna służy przede wszystkim alegoryczności, wzmacnia wydźwięk dzieła. Przeanalizujmy książkę jednak po kolei.

Kroniki Skolopendry opowiadają losy czworga bohaterów z tzw. Wielkiej Czwórki: Zacharego Wyczyjnuszyckiego, Wojtka Pijoszwodzkiego, Tomka Borokiego i Maryny Smarkosz. Bohaterowie to niedoszli medycy, których głównym celem życia jest naprawa rzeczywistości, często w sposób wątpliwy etycznie, np. klonowanie i eksperymentowanie w prosektorium. Świat, w którym żyją, to świat (post?)apokaliptyczny, pełen zaraz, wojen, katastrof politycznych, ekologicznych, klimatycznych. Jest to świat, w którym rządzi nienawiść i zepsucie. W toku powieści obserwujemy przygody Wielkiej Czwórki.

W samą powieść jesteśmy wrzuceni — od pierwszych stron wraz z nieznanymi nam jeszcze bohaterami oglądamy świat za pośrednictwem ich zmysłów i wraz z nimi uciekamy. Uciekamy, ale przed czym/kim? Przed wszystkim.

Od pierwszych stron wrzucani jesteśmy w topografię świata przedstawionego. Stolnica, Wyczyjnuszka, Proboszcze, Burmistrze, Pryszczak... mnogość nomenklatury, która nie jest na początku wyjaśniana może utrudniać wejście w lekturę. Wprowadza to poczucie chaosu i niejaką bezsensowność lektury (co było moim pierwszym odczuciem). Po lekturze całego utworu doceniam jednak ten zabieg. Wiem, że nie wszystkim przypadnie on do gustu. Jeśli jednak przebrnie się chaotyczny wstęp, dalej jest już ciekawiej i logiczniej. Świat kreowany jest na apokaliptyczny, brudny, zmierzający ku upadkowi, jednocześnie wykreowany jest na bardzo złożony i prosty. Dominuje konwencja naturalistyczna.

Warto zwrócić uwagę na język powieści — potoczny, wulgarny, zawierający błędy ortograficzne, bardzo zneologizowany. W warstwie językowej przekazywane są także słowa-klucze, słowa-symbole. (Na marginesie: skojarzenie z twórczością Witolda Gombrowicza). Jednym z takich słów-kluczy jest: pierdzenie — symbol sprzeciwu, kreatywności, walki z systemem.

Podsumowując, książka ta, w moim odbiorze, sili się być eksperymentem literackim. Zbyt przesadzona wulgarność języka i naturalizm scen również utrudnia "zaprzyjaźnienie się" z książką. Wulgaryzacja i naturalizacja to zabiegi charakteryzujące wiele utworów literatury współczesnej, w tej książce doszło jednak do przesytu tymi strategiami. W utworze jest wiele alegorii, symboli, stylizacji w warstwie językowej. Utwór wbrew pozorom jest bardzo realistyczny, co jest jego największą zaletą. Wiele elementów świata przedstawionego wskazuje na świat współczesny (współczesną Polskę) i jej problemy (stan pandemii, podział społeczeństwa ze względu na poglądy polityczne /lewica-prawica/, dominacja katolicyzmu w aspektach życia niezwiązanych z religią i w życiu osób niewierzących /teokracja?/).

Utwór na pewno przeznaczony dla starszej młodzieży (młodzieży ze szkół ponadpostawowych) i dorosłych.

Ocena: 4/10

Książka z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl.