Kot Mali recenzja

Mala Kacenberg "Kot Mali", tłumaczenie Martyna Tomczak,

"Miałam zaledwie dwanaście i pół roku, gdy na Europę padł cień Trzeciej Rzeszy. Kiedy zaczynał się koszmar niemieckiej inwazji na moją bezbronną ojczyznę, bardziej niż wojna zajmowały mnie szkolne podręczniki, rodzina i koleżanki. W żadnym stopniu nie potrafiłabym wyobrazić sobie potworności, które nas czekały" -pisze Mala Kacenberg we wstępie do książki, która dla jej autorki ma dwojaki charakter - terapeutyczny, ale przede wszystkim uzmysłowiający następnym pokoleniom, czym tak naprawdę może być wojna.

Tym co wyróżnia tę książkę od wielu innych wydawanych w ostatnim czasie wojennych lektur jest z pewnością niebanalna okładka zaprojektowana przez Magdę Kuc i to głównie ona była powodem decyzji, by sięgnąć po wydane po raz pierwszy w 1995 roku wspomnienia Mali, żydowskiej dziewczynki spod Lublina, która przeżyła koszmar getta, utratę najbliższych, a wreszcie kilkuletnie ukrywanie się u niemieckich gospodarzy, do których trafiła wraz z innymi wysyłanymi z Lubelszczyzny do pracy w Niemczech ludźmi. Okazuje się, że okładka książki obrazującej ludzkie wojenne losy nie musi być wcale oczywista, by przyciągnąć uwagę czytelnika, bo często to właśnie minimalistyczny pomysł, kreska czy kolor jeszcze mocniej pobudzają wyobraźnię.

Mala będzie musiała przeżyć różne rodzaje ucieczek, żeby zapewnić sobie szanse na przeżycie. Będą te z getta w towarzystwie brata - w celu zapewnienia sobie i rodzinie pożywienia, będzie też tułaczka po obcych domach, niezauważalne wkładanie się do budynków, spanie w lasach, wreszcie ucieczka od własnej tożsamości, mająca pomóc przetrwanie wojny u niemieckich gospodarzy.

Już po zakończeniu wojny Mala będzie zadawać sobie pytania, dlaczego to właśnie jej a nie innym osobom z rodziny los pozwolił ocaleć? W czym była lepsza? Czy była od innych odważniejsza? A może silniejsza? Otrzymanie szansy na życie rozpatruje w kategorii cudu, bo tylko ten umożliwił jej ocalenie z Zagłady.

Przy boku Mali, przez całą jej wojenną tułaczkę, jest jedna postać, której dziewczyna zaufa bez reszty. To kotka, która przybłąkuje się w pewnym momencie, by potem towarzyszyć w kolejnych etapach ukrywania się. Czy jest zwierzęciem, które rzeczywiście przemierzało z Malą całą wojenną tułaczkę? A może tylko wytworem ludzkiej wyobraźni? Dającym siły symbolem, który jak Anioł Stróż prowadzi ją przez wojenną zawieruchę? Musicie ocenić sami.

Współpraca z @wydawnictwoznakpl