Heretycy i inkwizytorzy recenzja

Prof. dr hab. Edward Potkowski to polski historyk, oraz wykładowca Akademii Humanistycznej w Pułtusku. Najnowszym jego dziełem jest książka historyczna"Heretycy i inkwizytorzy" wydana przez wydawnictwo Bellona w 2011.

"Heretycy i inkwizytorzy" to spójny i bardzo obrazowy przewodnik po średniowiecznych poczynaniach Kościoła. Książka dość nikłych rozmiarów zabiera nas w podróż przez stulecia, ukazując najpierw chaotyczną walkę z heretykami, potem usystematyzowaną wojnę pomiędzy inkwizytorami i konkretnymi ugrupowaniami heretyckimi. Autor skupia się głównie na największych nurtach heretyckich średniowiecznej Europy, jakimi byli katarzy i waldensi. Przybliża postaci najznakomitrzych inkwizytorów, oraz opisuje ich poczynania w konkretnych państwach, nie wykluczając Polski, chociaż tutaj inkwizycja nie odcisnęła aż tak wielkiego piętna jak w Hiszpanii, Francji, czy choćby w Niemczech. Potkowski nakreśla postaci kolejnych papieży i opisuje ich postawy wobec inkwizycji, szczegółowo podaje liczby i daty, co nadaje jego pracy wiarygodności i powagi.

O średniowiecznych herezjach wiedziałam co nieco wcześniej, jednak książka Potkowskiego rzuciła nowe światło na chaniebne czyny instytucji Kościoła. Zdziwił mnie fakt, że podczas tortur, proboszcz nie mógł sobie pozwolić na rozlew krwi, gdyż było to niezgodne z obowiązującym prawem kościelnym. Wcześniej wydawało mi się, że inkwizycyjne tortury były długotrwałe, bardzo wyszukane i niesamowicie bolesne. Okazuje się jednak, że Kościół nie pozwalał sobie nawet na wykonywanie kar śmierci. Kiedy wyrokiem sądu inkwizycyjnego ktoś skazany został na śmierć, oddawano go w ręce władz świeckich, które często zmuszane były do ścisłej współpracy z papieżem.

Książka podzielona jest na kilka długich rozdziałów, co pozwala orientować się w chronologii, oraz opisywanych państwach. Oczywiście, praca Potkowksiego nie jest dobra dla poszukiwaczy wartkiej akcji czy zawiłych dialogów, ale myślę, że nikogo kto chciałby po nią sięgnąć to ani nie zaskakuje, ani nie przeraża. Fakty są podane w przystępny sposób, bez wyszukanego słownictwa, czy przesadnej liczby łacińskich zwrotów. Dodatkowym atutem książki są ilustracje, które pięknie obrazują średniowiecznego ducha. Ważną zaletą książki jest brak stronniczości. Na przestrzeni 150 stron, dwa razy zostało podkreślone, że rozpatrywanie win Kościoła nie może obyć się bez uwzględnienia czasów w jakich inkwizycja miała miejsce, obyczajów i ówczesnych standardów. Widać, że w ten zgrabny sposób, autor dystansuje się od pochopnych opinii, prezentując swoje umiejętności historyczne najwyższej klasy, a ocenę pozostawiając czytelnikom.

Polecam książkę każdemu zainteresowanemu średniowieczem, oraz ruchami heretyckimi i ich pogromcami. "Heretycy i inkwizytorzy" to skarbnica faktów, popartych solidną dawką dat i nazwisk, a także obrazów i rycin, które pozwolą nam się przenieść do Europy wieków średnich i zasmakować ich ducha na własnej skórze.