Epilog recenzja

„ Jeśli w związku brakuje zaufania, to znaczy, że brakuje w nim szczęścia.” (str.390)

Jest to ostatnia część podsumowująca sagi: „ Zemsta i przebaczenie”, „ Zanim nadejdzie jutro”, „ Prawda zapisana w popiołach” i „Duchy minionych lat.”
Śledziliśmy losy bohaterów, obserwowaliśmy ich przemiany w różnych dziejowych okresach Polski. Lubiliśmy ich, współczuliśmy im lub nienawidziliśmy ich. Lecz zżyliśmy się z nimi i teraz przyszło nam ich pożegnać.

Akcja tej powieści toczy się na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, czasu trudnego dla Polski i jej mieszkańców. Obrady Okrągłego Stołu miały zapoczątkować nową rzeczywistość, odzyskanie niepodległości, wyzwolenie się spod silnego wpływu Związku Radzieckiego.

Nie wszystkim podobało się bratanie opozycji z komunistami. Starsze pokolenie, które przeżyło wojnę i trudne czasy powojenne powoli usuwało się w cień, a młodzi musieli zaczynać wszystko od zera. Oczywiście rządzący do tej pory nie ponieśli żadnych konsekwencji, a wręcz dobrze ustawili się w nowej roli. Nikt nie wiedział co przyniesie jutro, lecz reżim komunistyczny zelżał.

Jedni mieli nadzieję, że w kraju wszystko się zmieni, winni zostaną osądzeni i ukarani, inni upatrywali dobrą przyszłość dla siebie. Niszczono dokumentację, czyszczono archiwa, usuwając tym samym dowody swoich poczynań. I tak było wiadomo, że u władzy nie będą ludzie z czystą kartą. Na każdego miano haki. Część akt zmieniono na mikrofilmy, które w niewygodnej sytuacji można było w przyszłości wykorzystać.

Wiele osób starego systemu będących na wysokich stanowiskach, doskonale wpasowało się w nowy system. Kradli i bogacili się na potęgę. Byli chronieni, a kto chciał jakąś sprawę nagłośnić był uciszany, albo znikał w tajemniczy sposób. Ludzie którzy chcieli żyć uczciwie, byli szantażowani. Wywlekano ich brudy z przeszłości do popełnienia, których zostali wtedy zmuszeni. Państwowe firmy wykupywano za bezcen i zostawały sprywatyzowane.
Dargiewiczowie po latach spędzonych w Anglii wracają do kraju. Dawne przyjaciółki Alicja i Hanka wreszcie mogły nagadać się do woli. Do Polski wraca też Kostek z niesfornymi synami. Nie miał on szczęścia do kobiet i był samotnym rodzicem. Zajmował się sprawami, które nie wszystkim były na rękę. Chciał opublikować materiał, który pogrążyłby wielu ludzi, jednak w bolesny sposób wybito mu to z głowy.

Między Kingą a Grzegorzem udanym dotąd małżeństwem zbierają się czarne chmury, kiedy na jaw wychodzą jego ciemne interesy. Karol i Grzegorz na szemranych interesach dorobili się fortuny, jednak polegli na polu życia osobistego. Piotrowscy nadal prowadzili zabawne dialogi, nieustannie wytykając sobie byłych partnerów i błędy wspólnej przeszłości.

Więzy rodzinne między bohaterami były silne i nawet jeśli w swoim gronie się nie do końca zgadzali, to bronili się wzajemnie jeśli komuś coś groziło. Każdy z bohaterów miał inny system wartości, inne priorytety, lecz jako rodziny stanowili jedność i wspierali się wzajemnie. Jedni chcieli zmieniać swój kraj, o który kiedyś walczyli, inni robili przekręty na wielką skalę.

Bohaterzy zmienili się, lecz w większości budzili sympatię. Kibicowało się im w ich poczynaniach, które nie zawsze były dobre. Borykali się ze swoimi rozterkami sercowymi. Należy też wspomnieć o piosence „ Uliczka w Barcelonie”, która scementowała trzy pokoleniowe związki.