Księżna Anna i Piotr Czartoryscy, Seweryn książę Czetwertyński, rodzina Komorowskich herbu Korczak, a w niej Maja Komorowska, aktorka i Bronisław Komorowski, prezydent RP, Albert hrabia
Wielkopolski, rodzina Platerów i Plater––Zyberków, Antoni hrabia Potocki, Elżbieta księżniczka Radziwiłł, Anna księżniczka Sapieha, rodzina Tarnowskich i Tyszkiewiczów – to tylko niektóre nazwiska Polaków, arystokratów, bohaterów książki Beaty Gołembiowskiej „Wjednej walizce”. To oni, ale też ich posiadłości, obrazy, porcelana, meble, rodowa biżuteria są bohaterami książki Gołembiowskiej. A książka to – i zarazem wspaniały album – niezwykła, bo opowiada o losach polskiej arystokracji na emigracji w Kanadzie, w niewielkim Rawdon. Zacznijmy od początku. Książka ukazała sięw grudniu 2011 i dołączona do niej została płyta DVD z filmem dokumentalnym „Raj utracony, raj odzyskany” autorstwa Beaty Gołembiowskiej . Oba projekty– książka i film opowiadają o dziejach przedstawicieli znamienitych polskich rodów arystokratycznych, zmuszonych do szukania nowej ojczyzny w Kanadzie.
W wywiadach przeprowadzonych przez Gołembiowską z arystokratami zawarte są dramatyczne dzieje ludzi, którzy utraciwszy całe mienie, zabrane nielegalnie przez komunistów, zaczęli życie, trzymając w ręku symboliczną jedną walizkę. Jakaż duma i zarazem prostota przebija z wypowiedzi bohaterów książki, ludzi, którzy utracili niemal wszystko, ale zachowali wewnętrzną siłę, pogodę ducha, poczucie humoru i umiejętność patrzenia na życie z przymrużeniem oka. To postawa godna podziwu i uznania. Te wywiady z bohaterami książki autorka zilustrowała współczesnymi fotografiami rozmówców i zachowanych przez nich resztek pamiątek.
Polecam Państwu tę książkę–album, bo jest w niej kawał polskiej historii. Historii gorzkiej, bolesnej, pełnej zawirowań, ale – co piękne – historii opowiadanej przez ludzi, w których goryczy nie ma. Jest za to uroda ich twarzy, posiadłości, w których obecnie mieszkają i języka, którym opowiadają swe niesamowite dzieje.
Beata Gołembiowska,Wjednejwalizce, Poligraf, grudzień 2011
Jolanta Ciosek Autorka jest pracownikiem krakowskiego Oddziału IPN
Dziennik Polski- Fragmenty