Droga Romo recenzja

„Droga Romo” Roma Ligocka.

„Jest trudno wybaczać w ogóle, ale najtrudniej jest wybaczać samemu sobie. Własne błędy, nawet jeśli są one bardzo odległe. Pogodzenie się z sobą, to nie banał, czy kazanie niedzielne, tylko to jest dla mnie głęboka prawda. Wtedy jest łatwiej żyć” - Roma Ligocka.

Zastanawiam się cały czas, jak to możliwe, że książka nie jest autobiografią? Już na wstępie autorka zamieściła informację, iż książka oparta jest jedynie na motywach autobiograficznych. Pierwsze pytanie, które ciśnie mi się na usta, czy wyprawa na pustynię osiemnastoletniej Romy, jej samotna noc w chatce, a potem spotkanie z Bediunami, to obraz czysto irracjonalny, czy jednak ma jakieś haczyki z przeszłości? Hm....odpowiedzi może mi udzielić jedynie sama autorka. Nie będę ukrywała, iż jest ona dla mnie numerem jeden wśród współczesnych kobiet piszących. Ideałem niedoścignionym. Dlaczego?

Bo tak naturalną, jedyną w swoim rodzaju, samotną do bólu, nasączoną niezrozumieniem, naładowaną emocjonalnie. Nie ma w niej przekłamania, sztuczności tak często wnoszonej do literatury, nie ma w niej zapomnienia, trudności. Ona po prostu jest i daje świadomy, mocny, z przytupem temu wyraz. Jej jednym słowem i zdaniem nie da się opisać. Bo wszechstronność, jaka w niej jest, budzi się za każdym razem, kiedy rusza wspomnienia wyciągane z albumu życia.

Roma Ligocka jest powszechnie znaną i uznaną autorką, szczególnie u nas w Polsce. Opisała swoje życie wielokrotnie. Nie wstydzi się ani tego, ani wszelakości, która jej towarzyszyła. Bohaterka „Drogiej Romy” to osiemnastoletnia dziewczyna nosząca imię autorki. Bohaterka zagubiona, jednocześnie otwarta na świat i ciekawa jego wielowątkowości. Nadal mieszka w Krakowie. Gubi się w uliczkach, ale dzięki temu podróżuje po świecie i zgłębia jego tajniki. Tutaj Roma jest w progu dorosłości. To trudne i ciężkie dla niej chwile, bo nie ma przy niej mamy. A to matka powinna swemu dziecku, przynajmniej na początku, otworzyć te drzwi. Tymczasem mama w Wiedniu pracuje, a ona zamiast być jej posłusznym i grzecznym dzieckiem poznaje towarzystwo ze świata kultury i sztuki. Namacalne spotkania z Markiem Hłaską, Zbyszkiem Cybulskim są tym, o czym ona tylko marzyła, śniła. A teraz, dzięki znajomym z ASP ma to na wyciągnięcie ręki.

Jest świadkiem rodzącego się w Polsce komunizmu, śmierci wielu młodych, wspaniałych artystów, poetów. Po części myślę, że ten świat, jaki zaczął władać nimi nie był tym, co chcieli mieć, w jakim chcieli zwyczajnie żyć. Może też nie umieli się w nim też odnaleźć, zrozumieć. Może ten świat też nie chciał ich zrozumieć? To świat, w którym chodziło się z wódką w kieszeni, jako nieodłącznym elementem ubioru, podobnie, jak z papierosami.

Roma jest młoda, niedoświadczona, do tego ciągle obsypywana przez matkę wyrzekaniami, jakich to ona nie przysparza jej kłopotów wracając po nocach do domu. A niekiedy nawet i wcale nie wracając. Dlatego jej matka wróci. Z dalekiego świata wróci, by jej pilnować, pouczać, próbować odizolować od towarzystwa krakowskich artystów, potem warszawskich i nowo poznanego faceta.

Czas kolorów. Po czasie szarości, biedy, ubóstwa, przyszedł czas odwilży. Kolorowych sukienek, bluzek z dekoltem, śmiałych decyzji, kroków. Pierwsza miłość, koniec szkoły, początek studiów. Międzynarodowy Festiwal Młodzieży w Warszawie w 1955 roku. Tygiel radości, kultury.

Pozorność. Całe życie Roma przeżywała wewnętrzną samotność i burzę emocji, które wyzwalały w niej poczucie winy, że znalazła się w danym miejscu nieproszona, jak intruz, który swoje czyny ma wypisane na czole. Przeszłość z getta, koszmary z dzieciństwa, strach nieustannie jej towarzyszący odzwierciedlały w sercu pustkę i stagnację uczuciową. Zdawało się, że ona nie umie kochać, nie umie czuć, że emocje ma zamrożone, zamknięte w szczelnym hermetycznym pudełku. Tylko pozornie była zwyczajną dziewczyną. Tylko pozornie się uśmiechała, wiedziała kiedy i w jakiej sytuacji. A w młodości była bardzo piękną dziewczyną, kobietką, kobietą. Umiała podkreślić swoją figurę zupełnie nieświadomie. Nigdy nie myślała też o sobie, jako o kobiecie, która mogła podobać się mężczyznom, a wielokrotnie Jej to mówili.

Starcie dwóch światów. „Droga Romo” jest właśnie takim starciem tytanów. Dziewczyny młodej, której dzisiejsza Roma nie lubi, nie rozumie, z doświadczoną, bogatszą wewnętrznie Romą dojrzałą. Oprócz losów osiemnastolatki, autorka wplotła swoje monologi, wręcz wewnętrzne rozmowy samej ze sobą, lub listy, które pisze z perspektywy tej przepaści czasowej, które dały Jej dystans ale nie pozwoliły pogodzić się z tym, co Roma młoda robiła, jak myślała.

Zanim ta książka powstała wiele czasu, świadomości, zmagań musiało upłynąć, by autorka zrozumiała, że czytelnicy domagają się dalszej kontynuacji „Dobrego dziecka”. To nie było na pewno dla niej łatwe. Tym bardziej, że tej przeszłości odgrodzić się nie da. Wszelkie lęki, niedoskonałości powróciły wraz z pierwszymi wersami powieści. A porusza w niej rzeczy trudne, ciężkie, lecz aktualne na czasie w przekazie.

Czy dzięki tej powieści autorka w końcu pogodziła się sama ze sobą? Pewnie nie, ale zapewne próbowała, dać Jej szansę, odsupłać węzeł przeszłości z teraźniejszością. Nie wiem, czy takie rozpamiętywanie przeszłości też jest dobre, terapeutyczne. Na pewno odbija się, jak czkawka, czyli w najmniej oczekiwanym momencie.

Roma Ligocka jest dla mnie pisarką doskonałą. Uwielbiam Jej prozę tak czystą, nieskazitelną, bez chaosu, spokojną. Mimo wzniosłości i wagi poruszanych tematów, pisze nad wyraz bezpośrednio, z uszanowaniem słów, poprawności. Dlatego myślę, że jest autorką niezwykłą.