Bukareszt. Kurz i krew recenzja

Ten stosunkowi krótki tekst (reportaż/esej) polskiej autorki wpisuje się w tonację powieści rumuńskich, które dane mi było przeczytać. A może w jakiś sposób je wyjaśni, dopełnia. Lektura kolejnych tekstów autorów rumuńskich przekonywała mnie, że literatura owa dryfuje gdzieś na obrzeżach realizmu magicznego, baśni, z pewną domieszką absurdu, cynizmu, gorzko – słodkiego żartu. Najbardziej zastanawiająca jest baśniowość, która wszak nie przystoi poważnej literaturze. Małgorzata Rejmer przytaczając jedynie migawki historii Rumuni i tyleż samo obrazów współczesnych realiów, ukazuje społeczeństwo, które z jednej strony poszukuje swojej tożsamości w historii kraju, a z drugiej wypiera historię ze swojej świadomości. Z jednej strony mamy odległe dzieje, antyczne pochodzenie (wszak Rumuni pochodzą od zwycięskich Rzymian i walecznych Daków), z drugiej strony historię najnowszą, pełną cierpienia ludzi, cierpienia niewyobrażalnego i absurdalnego. Cierpienia, które wydaje się nierealne właśnie przez ową absurdalność. System represji, więzień, w których współwięźniowie stawali się katem i ofiarą. Ogrzewanie mieszkań do 6 stopni, zakaz wymiany towarów, przymusowy wzrost demograficzny, w końcu ta hybryda: rewolucja – nierewolucja, na ulicach „dekreciaki”, chaos, śmierć Ceausescu, potem snajperzy strzelający z okien w przypadkowych przechodniów, dlaczego? Aby urzeczywistnić niby-rewolucję? Waleczni Dakowie pogrążają się w pewnym marazmie, nie buntują się, ponieważ nie mają na to sił, nie mają sił, ponieważ przetrwanie każdego dnia wymaga ogromnych pokładów energii. Poza tym komunistyczna propaganda osiąga swój cel, daje złudne poczucie stabilizacji, a raczej zaszczepia podskórny lęk: jest źle, ale nie wiadomo, jak będzie bez Słońca Karpat. Przytaczane wypowiedzi spotkanych przez autorkę osób, które przeżyły piekło tamtych czasów, ukazują złamanie ludzi, wynicowanie ich z woli, determinacji, nawet decyzyjności, wszystko jakoś jest, jakoś będzie, posługując się rumuńskim powiedzeniem: Aste e - tak to jest. Reportaż przyjmuje formę eseju podróżniczego, autorka niczym XIX – wieczny flaner podróżuje po mieście przyglądając się jego topografii i mieszkańcom. Z architektury Bukaresztu odczytuje historię stolicy Rumunii. Historię nawarstwioną, współistniejącą, jakby Turcja, Paryż i Związek Radziecki nadal walczyły tu o wpływy. Przy czym ten architektoniczny zlepek form nie szpeci miasta, a staje się jego znakiem rozpoznawczym, immanentną cechą. Zdaje się bowiem, że Bukareszt jest nie tyle ulepiony z zagranicznych wpływów, ale to on je wchłania i przekształca, mówiąc kolokwialnie, na swoją modłę. W tekście Małgorzaty Rejmer jest dużo dystansu, ale i czułości. Nie ukrywa swego rodzaju niezrozumienia wobec niektórych zachowań i sytuacji (wałęsające się psy), jednak czytelnik ulega przemycanym sympatii, ciepłu, a nawet tęsknocie, o której wspomina autorka.