Umysł w poszukiwaniu sensu

Najważniejszym z pytań, jakie zadaje sobie człowiek odkąd tylko zyskał świadomość i będzie sobie zadawał po kres dziejów jest pytanie o sens. Skąd przyszliśmy i dokąd zmierzamy? Jaki jest cel i sens naszego istnienia? Wskazanie na humanistyczne dziedzictwo ludzkości, które pomnażamy i którego strzec będą nasi następcy nie jest w odpowiedzią w pełni „świecką”, bo też wymaga niedającej się udowodnić wiary w postęp i kumulację wartości. Tak więc nasze pytanie sprowadza się do dialogu wiar. Jeśli chcemy pozostać na gruncie „realiów”, to uzasadnieniem i celem życia byłoby zaledwie przetwarzanie pokarmu na fekalia i kolekcjonowanie drobnych przyjemnostek. Jeśli jednak Bóg, to jaki? Autor przygląda się różnym koncepcjom i wybiera Boga, którego językiem jest matematyka, wywodzącego się z myśli Leibniza. Byłby to jednak Bóg zimny. Kluczem jest ewangeliczna opowieść o Chrystusie, który przyszedł na świat nie po to, aby swym męczeństwem przebłagać srogiego Ojca, ale w akcie solidarności Boga ze stworzonymi przez siebie istotami i ich pełnym cierpienia życiem. Nie rozumiemy jeszcze tego przesłania i pewnie nigdy nie pojmiemy do końca, ale jesteśmy więcej warci i Bogu bardziej na nas zależy, niż się to nam samym wydaje. Nadchodzą znów czasy reformacji – konkluduje autor w ostatnim rozdziale – ale nie w duchu Lutra czy Kalwina, którzy gotowi byli wyklinać przeciwników w imię swoich dogmatów, ale Erazma z Rotterdamu, który nikogo nie wykluczał, najwyżej dobrotliwie wykpiwał. Głosił, że trzeba rozluźnić sztywne formułki religii, by zrobić więcej miejsca dla wiary przeżywanej przez serca i umysły wolnych ludzi.