Śmierć na Kosowym Polu

Historia mitu kosowskiego

Agon historii i wieczności uwolniony przez klęskę, która od cza­­­­sów średniowiecza do dziś chce być zwycięska, staje się przedmiotem przenikliwej eksploracji Ivana Čolovicia. Książka wieńcząca jego wieloletnie zmagania z kosowskim fantomem otrzymała wielce znamienny tytuł Śmierć na Kosowym Polu. Historia mitu kosowskiego. Zaglądamy w głąb psyche ludzi, środowisk i narodów naznaczonych mitem kosowskim, niezależnie od tego, czy są jego wyznawcami, czy też adwersarzami. Samo poznanie historii mitu podważa nieuchronność jego trwania w powtarzających się i niezmiennie fatalistycznych inkarnacjach. Od chwili ukazania się tej książki nic w życiu mitu kosowskiego nie jest takie, jakie było. Čolović rzuca wyzwanie wiecznemu trwaniu mitu politycznego, który to, co historyczne, przemieniał w bieg ziemskich zdarzeń po zamkniętych kręgach. Śmierć otrzymuje swoją historię. Psyche przegląda się w zwierciadle. Obie boginie wieczności skonfrontowane zostają z ziemską rzeczywistością i spojrzeniem z dystansu. Zdetronizowane przez nie fakty i obce spojrzenia nabierają na nowo esencjonalności. Narcyz dowiaduje się, jak widzą go inni, pojmuje, że kartki wydarte przez niego z księgi żywota przetrwały, a to, co opowiedział po swojemu, podlega krytycznej analizie.

Śmierć na Kosowym Polu zajmuje szczególne miejsce w dzie­­­­le badacza Ivana Čolovicia i w jego obywatelskiej postawie. Mamy do czynienia z książką zaangażowanego intelektualisty, który z podziwu godną naukową determinacją wypowiedział walkę „terrorowi kultury” w służbie dyktatorów i ideologicznych demagogów, terrorowi odpowiedzialnemu za tworzenie i upowszechnianie destrukcyjnej „mitopolityki”.