Słownik polsko starogrecki

Jak wiadomo, antyczna greka nie była jakimś monolitem językowym, a na starogrecką literaturę składają się utwory powstałe w ciągu kilkunastu stuleci i ułożone na dodatek w różnych dialektach. Z nich szczególnie ważny okazał się dialekt attycki. W Słowniku dominują zatem właśnie formy attyckie, a inne formy dialektyczne (np. jońskie lub zaczerpnięte z tzw. dialektu epickiego) pojawiają się zdecydowanie rzadziej. Występują tu także słowa obecne w tzw. koine, czyli w powszechnym języku starożytnych Greków, który zaczął się kształtować z początkiem epoki hellenistycznej (przełom IV/III wieku p.n.e.), a w greckiej literaturze najbardziej wyraziście zaowocował słowną szatą Nowego Testamentu. Ponadto czasami jako hasła pojawiają się istotne terminy związane ze światem rzymskim (np. decemwir, edyl, konsul itp.), a z kolei w objaśnieniach do niektórych greckich haseł znaleźć można ich łacińskie odpowiedniki (np. assarius, nolens volens, publicanus, etc.); nie ma tu jednak wyraźnej reguły. Czasowniki zapisywane są w formie bezokoliczników, a aspekt czynności dokonanej bywa wyróżniany formą infinitivus aoristi lub poprzez odpowiednie composita. Informacja o rekcji podana jest zasadniczo tylko przy tych czasownikach, których składnia w języku greckim różni się od ich składni w języku polskim. Jeśli chodzi o rzeczowniki, zawsze podana jest forma ich mianownika (także przy pluralia tantum), natomiast po przecinku odnotowana jest końcówka (lub końcówki) dopełniacza, ale zasadniczo tylko przy rzeczownikach należących do deklinacji spółgłoskowej lub odmienianych nieregularnie (w przypadku rzeczowników I i II deklinacji ich regularne końcówki genetivu zostały z reguły pominięte). Przy regularnych przymiotnikach o trzech zakończeniach podana jest tylko forma rodzaju męskiego, a dla przymiotników wspólnorodzajowych ich wyróżnikiem jest widniejąca przy nich cyfra 2, także w kombinacji 2/3. [...] przy przymiotnikach ściągniętych z reguły podane są wszystkie końcówki rodzajowe. W ramach jednego hasła poszczególne leksemy oddzielone są znakiem średnika, który z kolei w języku greckim jest pytajnikiem (;). Czasami powoduje to naturalnie pewną niedogodność, gdy zachodzi konieczność postawienia obu znaków obok siebie [...], ale dzieje się tak tylko w zdaniach pytajnych lub analogicznych pytajnych wyrażeniach, a więc stosunkowo rzadko, zważywszy na całość leksykalnego materiału. Pewną trudność może także stanowić wybór najwłaściwszego z wymienionych w danym haśle synonimów. Ułatwieniem w takiej sytuacji mogą okazać się dodatkowe objaśnienia (zwykle nawiasowe), w których odnotowany jest semantyczny odcień danego słowa. Niezależnie od tego warto sięgnąć, zwłaszcza w trakcie zajęć ze stylistyki greckiej, do czterotomowego słownika grecko-polskiego (lub ekwiwalentnego słownika grecko-innojęzycznego), by zyskać ostateczne potwierdzenie słuszności dokonanego wyboru. Adresatami Słownika są głównie filologowie klasyczni. Można się jednak spodziewać, iż rzeczywisty krąg odbiorców książki będzie znacznie szerszy. Nieraz już bowiem zdarzało mi się udzielać odpowiedzi na pytania, i to nie tylko humanistów, o starogreckie brzmienie pewnych terminów lub pojęć. Wydaje się, że teraz łatwiej będzie uzyskać tego typu informacje. Słownik polsko-(staro)grecki pomyślany jest ponadto jako swoisty dodatek do czterech tomów Słownika grecko-polskiego, który ukazał się w latach 1958-1965 pod redakcją prof. Zofii Abramowiczówny. W ten sposób tradycje greckiej leksykografii na UMK w Toruniu znajdują swoje niemal naturalne dopełnienie.