Kontrrewolucja. Liberalna Europa w odwrocie

Kilka miesięcy po upadku muru berlińskiego Ralf Dahrendorf pisze Rozważania na temat rewolucji w Europie, w których w formie listów do tajemniczego J. z Warszawy podejmuje refleksję nad wagą i konsekwencjami burzliwego okresu około roku 1989 i toczącej się wówczas rewolucji w Europie Wschodniej. Jan Zielonka prawie trzydzieści lat później odpisuje Dahrendorfowi epistolarną Kontrrewolucją, w której analizuje znaczenie i skutki równie burzliwego okresu i współczesnego odwrotu od liberalizmu. Kontrrewolucja to książka, w której Jan Zielonka próbuje zmierzyć się z pytaniem o przyszłość Europy, wskazuje dysfunkcje demokratycznej polityki oraz trendy ekonomiczne ostatnich kilkudziesięciu lat i podejmuje wysiłek ponownego przemyślenia projektu liberalnego w obliczu porażki, jaką poniosła Europa w zderzeniu z geopolitycznymi, ekonomicznymi i technologicznymi przemianami. Populizm stał się w kręgach liberalnych ulubionym tematem; nikt nie demaskuje iluzji i niebezpieczeństw populizmu lepiej niż liberalni publicyści. Liberałowie pozostają jednak lepsi we wskazywaniu cudzych wad niż w autorefleksji. Więcej czasu poświęcają wyjaśnianiu wzrostu popularności populizmu niż wyjaśnianiu upadku liberalizmu. Nie chcą spojrzeć w lustro i uznać własnych niedociągnięć, które doprowadziły do ekspansji populizmu w Europie. Moja książka ma za zadanie skompensować ten brak: to samokrytyka przeprowadzona przez liberała z krwi i kości. – fragment tekstu Czy Europa się rozpada? Czy społeczeństwo otwarte ma szanse przetrwać? Czy Europejczycy będą ponownie czuć się bezpiecznie? Jak to możliwe, że tak spokojny i zamożny kontynent zaczął się rozpadać? Dlaczego pragmatyczni Europejczycy wyruszają w nieznane pod wodzą populistów? Dlaczego europejski system zarządzania gospodarczego nie jest ani sprawiedliwy, ani wydajny? Kogo lub co obarczyć winą? Jak przetrwać obecny chaos? Jak sprawić, by państwa, miasta, regiony i organizacje międzynarodowe mogły działać skutecznie w środowisku zakładającym coraz mocniejszą współzależność? Jak wzmacniać przejrzystość, rozliczalność i zarządzanie w Europie z „rozmytymi” granicami? Jak chronić ludzi przed przemocą, wyzyskiem i zmianami klimatu? Jak zastąpić politykę strachu polityką nadziei?