Cytaty z książki "Kontrrewolucja. Eseje i szkice"

“Książka posiada moc kreowania świata. Powieści nie tylko się czyta, nie tylko mniej lub bardziej lubi. Stają się one częścią nas samych, żyjemy z nimi, kochamy je, niekiedy boimy się ich. To właśnie dzięki nim interpretujemy samych siebie: widzimy siebie jako Tomaszów, Franzów albo Jakubów, widzimy świat oczami Agnieszki czy Pawła.”

“Można być przywiązanym do wolności politycznej i gospodarczej i przyjmować dogmat o nieomylności Kościoła. Autorytet Kościoła ograniczony jest do kwestii religijnych i etycznych. Kościół ma oczywiście prawo zabierać głos w sprawach publicznych, ale występuje on tam tylko, jako reprezentant jednej z licznych opinii.”

“Prawda religijna nie jest tym samym, co racja polityczna. Prawda religijna mówi nam o zbawieniu i stawia nas wobec absolutnego Boga. W sferze politycznej podstawową kategorią jest względny interes, a jedną z głównych zalet polityki jest skuteczność. O ile w stosunku do kwestii religijnych można mówić o nieomylności Kościoła, to w wypadku polityki historia dostarcza licznych dowodów jego pomyłek.”

“W ostateczności głównym punktem poezji Herberta, jej głównym przesłaniem, jest współczucie. Jego poezja została zbudowana na zasadzie opozycji między tym, co jednostkowe, swojskie, cielesne i człowiecze, a tym co boskie, wieczne i doskonałe. W gruncie rzeczy, wbrew wszelkim miotanym przeciwko człowiekowi oskarżeniom, wiersze Herberta są bardzo głęboko humanistyczne, to znaczy opisują życie w taki sposób, że przynoszą pocieszenie.”

“Niemodne to słowo (morał), spotykane już tylko w bajkach, ma przecież starodawną i czcigodną tradycję. Jest ukoronowaniem opowiadanie, dzięki niemu poprzez poszczególny los zyskujemy wiedzę ogólną, poznanie, które choć odbiega swą ścisłością i dokładnością od naukowego, to jeszcze przynieść nam może zdumienie. Życie innego człowieka, o ile zostanie zrozumiane, może stać się wzorem do naśladowania, ba, samym uleczeniem nawet.”

“Poezja jest nauką konieczności. Dobry wiersz to taki, który nie może zostać zmieniony. Ustawienie głosek, barwa, kolejność. Wszystko jest konieczne i niezmienne. Jedna zmiana słowa – i słychać fałsz. A więc poeta jest twórcą i zarazem nim nie jest. Jest, gdyż zapewne nikt inny, tylko on odgadł konieczny związek słów. I nie jest, bowiem w swym działaniu on konieczność nie tworzy, ale ją odnajduje.”

“Poezja Miłosza jest ciągła kontemplacją, która karmi się momentami wieczności. Jest próbą wyniesienia się ponad zmienność czasu, by zdobyć ogląd niepodległy światu.”

“ Codziennie bombardowanie nas tysiącami fragmentów kultury, dzieł malarskich, muzycznych i literackich, które powinny zostać zobaczone i pochwalone ze względu na swoje wątłości estetyczne, sprawiło, że zatarła się nasza pierwotna wrażliwość. W ten sposób okazuje się, że pod wpływem wielości doznań tępiejemy i tracimy zdolność bezpośredniego przeżywania.”