Idea wolności jednostki – właściciela zabytku w Unii Europejskiej

Wstęp 9

Rozdział I
Wolność jednostki w demokratycznym państwie prawa 21

1. Wolność jednostki w ujęciu filozoficznym – wybrane zagadnienia 21

2. Wolność jednostki z perspektywy prawnej – zagadnienia wstępne 30
2.1. Zasada ochrony praw nabytych w perspektywie ochrony wolności jednostki – właściciela zabytku 31
2.2. Zasada proporcjonalności w perspektywie ochrony wolności jednostki – właściciela zabytku 35
2.2.1. Konstytucyjna zasada proporcjonalności – zagadnienia ogólne 36
2.2.2. Zasada proporcjonalności jako podstawa wprowadzania ograniczeń praw lub wolności konstytucyjnych zgodnie z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP 37
2.2.3. Zasada proporcjonalności w powiązaniu z zasadą demokratycznego państwa prawnego 42
2.3. Zasada zaufania obywateli do państwa oraz zasada dostatecznej określoności w perspektywie ochrony wolności jednostki – właściciela zabytku 43
2.4. Zasada praworządności w perspektywie ochrony wolności jednostki – właściciela zabytku 45

3. Wolność jednostki z perspektywy praw człowieka 46

4. Prawa podmiotowe a wolność jednostki 57

5. Wolność jednostki w kontekście typologii praw człowieka 60

6. Konstytucyjne aspekty wolności jednostki 62

7. Podstawy ograniczania wolności jednostki 66

8. Wolność jednostki z perspektywy prawa pierwotnego Unii Europejskiej, wartości i zasad Unii Europejskiej 71

9. Ochrona wolności jednostki na poziomie prawa międzynarodowego publicznego 76

10. Rola organizacji międzynarodowych, Unii Europejskiej, państwa i społeczności lokalnych w ochronie wolności jednostki 79

Rozdział II
Prawo własności jako kluczowy element wolności jednostki 83

1. Uwagi wstępne 83

2. Koncepcja prawa własności jako prawa podmiotowego 87

3. Konstytucyjna ochrona własności 92

4. Własność jako podlegająca ochronie na gruncie prawa międzynarodowego 97

5. Cywilistyczne ujęcie prawa własności z perspektywy prawa polskiego 100

6. Własność jako prawo i obowiązek 111

7. Podstawy ograniczania prawa własności 113

8. Administracyjnoprawne ograniczenia w wykonywaniu prawa własności 117

Rozdział III
Ochrona zabytków jako podstawa ograniczania prawa własności 123

1. Ochrona zabytków jako element prawa ochrony dziedzictwa na poziomie międzynarodowym, unijnym, krajowym oraz lokalnym 123
1.1. Uwagi wstępne 123
1.2. Ochrona zabytków jako element prawa ochrony dziedzictwa na poziomie konstytucyjnym 128
1.3. Ochrona zabytków jako element prawa ochrony dziedzictwa na poziomie międzynarodowym 136
1.3.1. Ochrona zabytków jako element prawa ochrony dziedzictwa na poziomie konwencji UNESCO 136
1.3.2. Ochrona zabytków jako element prawa ochrony dziedzictwa na poziomie konwencji Rady Europy 146
1.3.3. Ochrona zabytków jako element prawa ochrony dziedzictwa w konwencji Rady Europy z Faro 148
1.3.4. Regulacje unijne w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego 156
1.4. Ochrona zabytków jako element prawa ochrony dziedzictwa w dokumentach doktrynalnych 158

2. Relacja ochrony własności do ochrony zabytków 161

3. Zasada zrównoważonego rozwoju oraz zasada proporcjonalności jako podstawy ważenia interesu indywidualnego i publicznego w ochronie zabytków 164
3.1. Podstawowe założenia koncepcji zrównoważonego rozwoju 164
3.2. Zasada zrównoważonego rozwoju 168
3.3. Zasada proporcjonalności 176
3.4. Ważenie interesu publicznego i indywidualnego w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego 176

4. Instrumenty i formy ochrony zabytków 182

5. Sytuacja prawna jednostki – właściciela zabytku w pespektywie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad nimi 193

Rozdział IV
Kary administracyjne jako element ochrony zabytków wpływający na sytuację prawną i faktyczną właściciela zabytków 207

1. Prawny charakter i istota kar administracyjnych w prawie unijnym oraz krajowym 207

2. Problematyka administracyjnych kar pieniężnych z perspektywy nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego 217

3. Administracyjne kary pieniężne jako instrument ochrony zabytków 232

4. Sprawność kar administracyjnych w zakresie ochrony zabytków 238

Rozdział V
Sytuacja prawna i faktyczna właścicieli zabytków z perspektywy ochrony ich wolności i prawa własności oraz konieczności ochrony zabytków w wybranych porządkach prawnych państw Unii Europejskiej 243

1. Uwagi wstępne 243

2. Ochrona zabytków w relacji do ochrony wolności jednostki – właściciela zabytków w Niemczech 244

3. Ochrona zabytków w relacji do ochrony wolności jednostki – właściciela zabytków w Austrii 255

4. Ochrona zabytków w relacji do ochrony wolności jednostki – właściciela zabytków we Francji 267

5. Ochrona zabytków w relacji do ochrony wolności jednostki – właściciela zabytków we Włoszech 275

6. Ochrona zabytków w relacji do ochrony wolności jednostki – właściciela zabytków na Malcie 282

Rozdział VI
Model ochrony wolności jednostki – właściciela zabytku w kontekście ochrony zabytków w Unii Europejskiej z uwzględnieniem modelu kar administracyjnych – wnioski 299

1. Relacja wolności jednostki – właściciela zabytku do konieczności ochrony desygnatów dziedzictwa kulturowego 299

2. Sytuacja prawna właściciela desygnatu dziedzictwa kulturowego z perspektywy prawa administracyjnego, granice prawa własności właścicieli desygnatów dziedzictwa kulturowego oraz granice ingerencji prawodawcy w wolność jednostki (interes prywatny) w celu zabezpieczenia i realizacji
interesu publicznego 301

3. Koncepcja kar administracyjnych w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego w ochronie zabytków na poziomie prawa unijnego oraz krajowego 308

4. Różnice pomiędzy ruchomą a nieruchomą własnością desygnatu dziedzictwa kulturowego 311

5. Harmonizacja prawa ochrony zabytków na poziomie prawa Unii Europejskiej oraz struktura organów właściwych w sprawach dziedzictwa kulturowego i naturalnego 313

6. Społeczna odpowiedzialność za desygnaty dziedzictwa kulturowego 318

Zakończenie 329

Bibliografia 333

Streszczenie 364