Don Kiszot żydowski

„Don Kiszot żydowski” (1885) to opracowana przez Klemensa Junoszę polska wersja napisanych w jidysz „Podróży Beniamina Trzeciego” (1875) autorstwa Mendele Mojchera Sforima. Powieść – inspirowana słynnym dziełem Cervantesa – opowiada historię Żydów z fikcyjnego miasteczka Tuniejadówka, którzy wyruszają w podróż niczym Don Kichot i Sancho Pansa. Odwiedzając inne wymyślone miasteczka wschodniej Europy, stają się obserwatorami i komentatorami żydowskiego świata. Z humorem, a czasem wręcz z ironią wskazują na charakterystyczne cechy narodu żydowskiego, jego tradycje, także przywary. Uwieńczeniem wędrówki Beniamina jest przybycie do miasteczka Głupsk, które daje sposobność do wyrażenia zjadliwej krytyki tradycyjnego stylu życia, przepełnionego obskurantyzmem, zacofaniem i średniowiecznymi zabobonami. Mendele Mojcher Sforim (właśc. Szołem Abramowicz) był jednym z twórców nowoczesnej literatury jidysz, przez wielu nazywany „dziadkiem literatury jidysz”. Pseudonim, który przybrał – Mendele Sprzedawca Książek – ukazuje jego nieco ironiczny, zdystansowany stosunek do rzeczywistości i tradycji, który ujawniał się także w jego dziełach.