Czytanie Dziadów w czterech częściach

Co oznacza tytuł dramaty Mickiewicza? Czym i kim są Dziady? Czemu i komu w dramacie i w całej twórczości Mickiewicza przysługiwało to miano? Czym były dziady w roku 1823, a w co przeobraziły się w roku 1832? Dziady to święto, obrzęd, ale dziady to też zmarli, postaci mediumiczne, guślarze, poeci. Dziad jest typem bohatera literackiego, ale dziad (lirnik) to także forma poetyckiej autokreacji. Dziady nie stanowią jednak wyłącznie sfery wartości. Dziady to również czynnik zagrożenia i forma destabilizacji świata, to naruszenie jakiejś normy, przy czym w każdej z części "Dziadów" jest to norma innego rodzaju.

"Czytanie Dziadów w czterech częściach" to próba objaśnienia tytułowego słowa dramatu. Nie chodzi tu jednak o ustalenie jednej definicji, ale o unaocznienie wieloznaczności dziadów, ich ruchliwości w dziele Mickiewicza. W tym celu książka jest podzielona na cztery rozdziały, z których każdy dotyczy jednego motywu, szczególnie istotnego dla danej odsłony dramatu. Pierwszy traktuje o niewinnych czarodziejach, drugi o guślarzach i poezji guślarskiej (dziadowskiej), trzeci o literackości jako przeciwieństwie dziadów, czwarty o figurze wędrownego dziada. W każdej części Dziadów dziady oznaczają – jak się okazuje – coś innego lub kogoś innego.