Bez pożegnania

Autorka przenosi nas w czasy sprzed wojny, gdy poznajemy życie zamożnej rodziny, dowiadujemy się o ich planach na przyszłość i radości, która wypływa z możliwości obcowania z pięknem polskiej prowincji. Wszystko to zostaje okrutnie i niespodziewanie dla bohaterów przerwana wybuchem wojny. Wszystko w ich idyllicznym krajobrazie się zmienia - mężczyźni wyruszają, aby walczyć, kobiety i dzieci strzegą majątków, a po wkroczeniu Rosjan w ludziach budzą się złe uczucia. Dla inteligenckiej rodziny szokiem jest styl życia okupanta, brak poszanowania ludzkiej godności i kultury. Zofia Markowska (narratorka) przedstawia losy swojej rodziny, śmierć bliskich, zmagania z okrucieństwem okupanta, zimnem i chorobami. Jej optymizm i świadomość, że musi troszczyć się o córkę, wyzwalają w niej nieznane wcześniej pokłady energii i pomysłowości - cel jest jeden: przetrwać. Sny, w których pojawiają się bliscy, ostrzegają ją przed niebezpieczeństwami i, niestety, uświadamiają je, że ma do czynienia ze zmarłymi. Spotkania bliskich niekoniecznie powodują radość, bo przynoszą kolejne cierpienia związane z informacjami o śmierci członków rodziny i ich losach. Powieść, mimo niewątpliwych tragicznych historii, pozbawiona jest mroku i apatii, znanej z innych pozycji poświęconych losom Polaków zsyłanych do Rosji. Odnajdujemy za sprawą Zofii nadzieję, walkę o przetrwanie i radość z... nowych żakietów i kapeluszy. Sposób prowadzenia narracji sprawia, że chętnie sięgnę po kolejne tomy, aby dowiedzieć się o lo...

Książki o tematyce wojennej, nie są łatwe w odbiorze, a wszystko za sprawą pojawiających się w nich smutnych wrażeń, przepełnionych bólem. Do takich powieści należy książka Bez pożegnania Barbary Rybałtowskiej, która ukazuje losy matki i córki wywiezionych na Syberię oraz innych ludzi, którzy nauczyli się żyć dniem dzisiejszym, bo nie wiadomo było, co przyniesie jutro.


Autorka sama przeżyła podobną historię, choć, jak sama podkreśla, nie jest to jej autobiografia, lecz powieść literacka. Niemniej przez to, że była naocznym świadkiem tamtych burzliwych wydarzeń, to bardzo dokładnie i zarazem realnie wykreowała świat i bohaterów. Obrazowo i bez zbędnego „upiększania” przedstawiła wydarzenia, takimi, jakie były w rzeczywistości, przez co w pełni ukazała ich brutalność. Dlatego niejednokrotnie odkładałam książkę na bok, by choć trochę ostudzić emocje i otrzeć płynące łzy.

Czytając historię Zofii i Kasi, zastanawiałam się, jak to możliwe, że człowiek jest w stanie wyrządzić drugiemu człowiekowi tyle zła. I jednocześnie, jak wiele jest w stanie znieść, aby chronić swoich najbliższych.

Uważam, że obok takiej publikacji, jak Bez pożegnania nie sposób przejść obojętnie. Piękny język, fabuła, która chwyta za serce i zapada w pamięci na długo. Przy tym zmusza do refleksji i przypomina o wydarzeniach, które miały miejsce w historii i, o których nie wolno nam zapomnieć. Polecam.

Jak na wspomnienia wojenne momentami trochę zbyt słodka. Syberia w tej opowieści nie przeraża. Książka mnie nie wzruszyła, styl nie porwał. Na razie nie sięgnę po pozostałe części, może kiedyś...

Spodziewałam się sagi rodzinnej, a trafiłam na suchą kronikę rodzinną...