„Obywatelska armia Rzeczypospolitej” to książka trudna, lecz niezwykle wartościowa, która powinna znaleźć się na półce każdego, kto interesuje się tematyką obronności i geopolityki.
Marek Budzisz podejmuje jedno z najistotniejszych wyzwań współczesnych rozwiniętych społeczeństw – stopniowe osłabianie zdolności obronnych, wynikające zarówno z czynników demograficznych, jak i zmieniającego się charakteru konfliktów zbrojnych. Autor przedstawia fascynujące oraz niezwykle aktualne studium dotyczące modeli wojskowych funkcjonujących w państwach członkowskich NATO, analizując ich mocne strony, słabości oraz możliwości adaptacji do współczesnych warunków. Wnioski, do których dochodzi, są zarówno ambitne, jak i kontrowersyjne, zwłaszcza w kontekście Polski. Budzisz odważnie postuluje wprowadzenie nowoczesnego, republikańskiego modelu rekrutacji do wojska, który byłby inspirowany doświadczeniami skandynawskimi, gdzie znaczący nacisk kładzie się na współudział społeczeństwa w procesach obronnych.
Książka wyróżnia się przede wszystkim wyjątkowym bogactwem danych oraz dogłębnymi analizami, które nadają jej znaczącego charakteru naukowego. Na kolejnych stronach autor prezentuje liczne statystyki, historyczne przykłady oraz wnioski płynące z szerokiego wachlarza raportów i badań. Ten skrupulatny i analityczny styl bez wątpienia przyczynia się do zwiększenia rzetelności pracy, ale jednocześnie stanowi pewne wyzwanie dla czytelników. Język, którym posługuje się Budzisz, jest skomplikowany, a ilość danych przytłaczająca, co może stanowić barierę dla osób mniej obeznanych z tematem lub oczekujących lżejszej formy narracji.
Pomimo pewnych trudności treść książki dotyka niezwykle aktualnych i istotnych kwestii. W obliczu trwającej wojny na Ukrainie, jak również rosnących napięć geopolitycznych w Europie Środkowo-Wschodniej oraz na całym świecie, pytanie o konieczność reorganizacji systemów obronnych staje się kluczowe. Ta książka nie tylko dostarcza wiedzy, ale również zmusza do przemyśleń na temat kierunków, w jakich powinny podążać systemy obronne w Polsce i innych krajach regionu.
Podsumowując, „Obywatelska armia Rzeczypospolitej” Marka Budzisza to wymagająca, lecz niezwykle wartościowa pozycja. Jest to książka skierowana przede wszystkim do osób zainteresowanych tematyką obronności, geopolityki oraz szeroko pojętego bezpieczeństwa narodowego. Dzięki swojemu analitycznemu podejściu oraz bogactwu informacji, dzieło Budzisza stanowi interesujący głos w dyskusji o kierunku rozwoju współczesnych sił zbrojnych. Choć lektura nie należy do najłatwiejszych, z pewnością wzbogaci każdego czytelnika o nowe spojrzenie i cenną wiedzę.