O czym szumi ocean recenzja

Debiut literacki „O czym szumi ocean” to wielowątkowa powieść obyczajowo-historyczna. Ma ona charakter eklektyczny ze względu na łączenie czasów, miejsc i sposobów narracji. Autorka przedstawia nam skomplikowane losy pewnej rodziny o żydowskich korzeniach sięgając czasów przed II wojną światową.

Akcja rozpoczyna się w czasach współczesnych kiedy poznajemy młodą 20-letnią studentkę Ingę Kiszyniowską. Dziewczyna jest w ciąży, a ojciec dziecka odszedł poddając w wątpliwość swoje ojcostwo. Inga dnie spędza na rozpamiętywaniu swojego nieszczęścia, nie chce tego dziecka i myśli o oddaniu go do adopcji. Pewnego dnia otrzymuje maila od dalekiej krewnej z zaproszeniem do Kanady. Malvina Robertson jest ponad 70-letnią starszą panią i kusi ją obietnicą poznania historii rodziny i wyjaśnieniem tajemniczej śmierci ojca dziewczyny. Inga wyrusza za ocean, aby uciec od nudy codzienności i poznać rodzinne tajemnice. Na miejscu okazuje się, że ciotka zabiera Ingę do Nowego Jorku, żeby poznać kolejną krewną Helen Gagon. Starsze panie opowiadają jej historię Ewy Chajatówny – żydowskiej aktorki i jej siostry Róży. Kobiety mieszkały przed II wojną światową i w jej trakcie w Warszawie. Dzieje kolejnej siostry Chajat – Ruty dziewczyna poznaje częściowo sama z jej listów i zapisków przekazanych przez Helenę. Najstarsza z sióstr tuż przed wojną przyjechała z mężem i córką do Nowego Jorku. Kim są te kobiety dla Ingi? Kim jest dla nich i dla dziewczyny Malvina Robertson i Helen Gagon? Fabuła jest dosyć zawiła i ustalenie wszystkich powiązań pomiędzy postaciami jest intrygujące, ale zajmuje czytelnikowi trochę czasu.

W swojej powieści Wiktoria Regin nawiązała do zjawiska określanego w psychologii jako „trauma transgeneracyjna” lub „trauma pokoleniowa”. Według tego przekonania pewne negatywne doświadczenia, poglądy, schematy zachowań są dziedziczone czyli przekazywane z jednego pokolenia na kolejne. Najczęściej dotyczy to wydarzeń negatywnie wpływających na życie jak na przykład poczucie życiowego pecha, przyciągania negatywnych wydarzeń czy wiązanie się z niewłaściwymi partnerami. Poznanie historii rodziny i akceptacja przeszłości ma doprowadzić najmłodszą z bohaterek powieści do miejsca, w którym uwolni się od przekonania o prześladującym ją pechu i uwierzy, że to my sami decydujemy o naszym życiu i tym co się w nim dzieje. Czy uda się przekonać do tego Ingę?

„O czym szumi ocean” to powieść o kobietach. Każda z nich jest inna, przeżywają chwile szczęścia, radości, ale i smutku, rozpaczy. Są na szczycie sławy, podziwiane jak Ewa i ukryte w cieniu jak Róża. Każda z nich ma swoje tajemnice, głęboko skrywane przed pozostałymi. Tym, co je łączy jest samotność, która ma różne oblicza. Wszystkie też poszukują miłości, ale czasem nie potrafią jej dostrzec lub mylą ją z pożądaniem i miłością fizyczną. Każda też ma poczucie ciążącego nad nią fatum, czuje się nieszczęśliwa, nie umie znaleźć w swoim życiu szczęścia. A może tylko nie umie go dostrzec?

Interesującym zabiegiem jest włączenie historii z przeszłości w historię współczesną – wydzielenie jej poprzez zmianę narracji na pierwszoosobową i zmianę czcionki. Wątek historyczny jest starannie opracowany. Dzięki niemu poznajemy życie społeczności żydowskiej w Warszawie w okresie przedwojennym z opisem ich zwyczajów, a także opis ich życia w okupowanej stolicy, kiedy stopniowo byli pozbawiani praw, aż do zamknięcia w getcie i stopniowej zagłady. Autorka odtworzyła ten świat dokładnie i pokazała jak wyglądało życie żydowskich kobiet i przed jakimi wyzwaniami stawały.

Regin swoją historię opowiada w sposób bardzo plastyczny, ale niespieszny. Pozwala nam spojrzeć na te same wojenne wydarzenia z różnej perspektywy. Dokładnie oddane realia życia w wojennej Warszawie i getcie powodują, że z łatwością towarzyszymy bohaterkom w tych miejscach. Współodczuwamy targające nimi emocje, kiedy chodzą ulicami naznaczone gwiazdą Dawida. Kiedy uświadamiają sobie, że bycie Żydówką to powód do nieustannego lęku o swoje życie, bo każda chwila może być tą ostatnią. Portrety psychologiczne kobiet są przedstawione bardzo autentycznie, ich osobowości są złożone i wielowymiarowe, a przeżycia i emocje pokazane w sposób realistyczny.

Lektura powieści zabiera w nas w niezmiernie ekscytującą wędrówkę. Autorka pokazuje nam złożoność rodzinnych relacji, złudność przekonania, że to co posiadają inni jest atrakcyjniejsze, lepsze, wspanialsze. Podkreśla, że w życiu ważna jest samoakceptacja i opisuje jak to przekonanie wpływa na życie. Jedna z bohaterek mówi „Większość czasu spędzamy sami ze sobą i musimy zrobić wszystko, aby dobrze czuć się we własnym towarzystwie.”. Możemy także zastanowić się nad kwestią na ile sami decydujemy o naszej przyszłości kształtując ją swoimi wyborami i decyzjami, a na ile wyznaczona jest przez siły nadprzyrodzone czy splot zewnętrznych czynników niezależnych od nas.

Książka wydaje się mieć przemyślaną przez autorkę strukturę i treść, jednakże mnie osobiście wprowadzenie wątku paktu z diabłem i klątwy wydaje się zbędne. Podobnie jak niektóre sceny erotyczne, które raczej budziły mój niesmak. Jednakże jest to moja osobista ocena.

Ten debiut literacki zasługuje na uwagę, posiada wiele elementów ciekawych i nieoczywistych. Historia nawet po przeczytaniu nadal pozostaje pełna tajemnic. Zakończenie jest zaskakujące, pozostawia kilka kwestii niedopowiedzianych otwierając czytelnikowi wrota wyobraźni. A może jest to celowy zabieg autorki, który umożliwi jej kontynuację opowieści?

Zachęcam do tej wyprawy, żeby posłuchać o czym szumi ocean, bo dla każdego będzie szumiał inaczej i na pewno każdy znajdzie w tym szumie inne tony.